Abstract:
Bu tezde, Osmanlı Hukûki Âile Kararnâmesi hükümleri ile Türk Medeni
Kanununun Aile hukukuna dair hükümleri karşılaştırılmalı olarak ele alınmıştır. Her
iki düzenlemenin benzer ve farklı yönlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.
Çalışmada, 1917 tarihli Hukûk-i Aile Kararnâmesinin eklektik metotla
hazırlandığı, hukukta çoklu hukuk sistemini sonlandırmak için Yahudi ve
Hristiyanlara ait hükümleri de içerdiği belirlenmiştir. Her iki düzenlemenin evlenme
engellerinde benzer hükümler içerdiği, ancak Türk Medeni Kanununun süt hısımlığı
ile Müslüman kadının gayri müslim bir erkekle evliliğini engel olarak görmediği
tespit edilmiştir. Türk Medeni Kanununun tek eşliliği esas aldığı, Kararnâmenin ise
tek eşliliği teşvik edici hükümler içerdiği görülmüştür. Türk aile hukukunun
mahkeme dışında boşanmayı kabul etmediği, Kararnâmenin ise mahkeme dışı
boşanma olan talâk’ı kabul ettiği saptanmıştır. Ayrıca Kararnâmenin Osmanlı
İmparatorluğunun hukuku olan Hanefi mezhebinden farklı olarak kadına daha geniş
boşanma hakkı tanıdığı belirlenmiştir. Kararnamenin 1919’da yürürlükten
kaldırılmasına rağmen uzun yıllar Müslüman ülkelerde yürürlükte kaldığına işaret
edilmiştir.
