ZEYTİN YAPRAĞININ EHRLİCH ASCİTES TÜMÖRÜ TAŞIYAN FARELER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Abstract

Dünyada ve ülkemizde, kadınlarda görülme sıklığı ve ölüm oranı bakımından meme kanseri ilk sırada yer almaktadır. Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin sürekli ve kontrolsüz olarak çoğalmasıyla meydana gelir. Meme kanserinin tedavisi için genel olarak kemoterapi, radyoterapi, hormon terapi ve cerrahi uygulanmaktadır. Ancak, kanserden korunma veya kanserin tedavisi için özellikle bitkisel preparasyonların kullanıldığı çeşitli tamamlayıcı/alternatif tıp yöntemlerine ilgi yüksektir. Bu uygulamalar umut vaat etmekle birlikte doğrulukları bilimsel olarak test edilmelidir. Zeytin yaprağı, Avrupa ve Akdeniz ülkelerinde geleneksel ilaçlarda yaygın olarak yer almaktadır. Zeytin yaprağı, içerisindeki etken maddeler nedeniyle pek çok hücresel metabolik aktiviteye sahiptir. Bu tez çalışmasında amacımız, zeytin yaprağının, deneysel meme kanser modeli olan Ehrlich asit tümörü (EAT) taşıyan farelerde hücre çoğalması üzerindeki etkilerini incelemek ve bu hayvanlarda hücre veya doku hasarı oluşturup oluşturmadığını biyokimyasal olarak araştırmaktır. Bu amaçla deney gruplarındaki hayvanlara EAT inokülasyonu yapılmış; 6, 8 veya 15 gün süreyle 400 mg/kg/gün zeytin yaprağı çayı (ZY) veya 150 mg/kg/gün oleuropein (OL) oral yolla uygulanmıştır. Kemoterapi ajanı 5- fluorourasil pozitif kontrol olarak kullanılmıştır. Uygulama sonunda sakrifiye edilen hayvanlardan EAT hücre ve karaciğer doku örnekleri toplanmıştır. Tripan mavisi kullanılarak canlı EAT hücre sayısı belirlenmiş ve asit sıvısı hacmi ölçülmüştür. Karaciğer örneklerinde ise hasar belirteci olan alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST) ve laktat dehidrogenaz (LDH) enzim düzeyleri tespit edilmiştir. Elde edilen verilere göre ZY, tümör oluşmadan önce kullanılmaya başlandığında meme kanserine karşı koruyucu etki yapabilmektedir. Ancak tümör teşhis edildikten sonra tek başına kullanıldığında tedavi edici etki göstermemiştir. ZY, bir kemoterapi ajanıyla birlikte kullanıldığında ilacın aktivitesi üzerinde herhangi bir değişiklik meydana getirmemiştir. Oleuropein, zeytin yaprağı sulu ekstraktında en yüksek miktarda bulunan bileşendir. Ancak yapılan analizlerde ZY’nin sergilediği koruyucu etkinin OL’den kaynaklı olmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca tümör teşhis edildikten sonra OL uygulaması, hücre çoğalmasını teşvik ederek tümör büyümesini hızlandırmıştır. Üstelik OL, kemoterapi ajanıyla birlikte uygulandığında ilacın etkinliğini baskılamıştır. ZY ve OL sağlıklı farelerde karaciğer hasarı oluşturmamıştır. EAT taşıyan bireylerde ALT ve AST düzeylerini iyileştirmiş, LDH düzeyini yükseltmiş veya etkilememiştir. ZY, saf oleuropeinden daha yüksek inhibisyon aktivitesi göstermiştir. Sonuç olarak, zeytin yaprağı çayının sağlıklı bireyler tarafından düzenli günlük tüketimiyle meme kanserine karşı koruyucu etki gösterebileceği belirlenmiştir. Ancak meme kanseri teşhisi alan bireylerde özellikle oleuropeinin kullanımı konusunda dikkatli olunmalı, klinisyen önerilerine uyulmalıdır.