Abstract:
Bu çalıĢma, 2018-2019 ürün yetiĢtirme sezonunda, ġanlıurfa ekolojik koĢullarında bazı makarnalık
buğday çeĢitlerinde adaptasyon yeteneğinin belirlenmesi için GAP Tarımsal AraĢtırma ve Eğitim
Merkezi Koruklu AraĢtırma Ġstasyonunda yürütülmüĢtür. ÇalıĢma, tesadüf blokları deneme desenine
göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüĢtür. Denemede materyal olarak; araĢtırma enstitüleri, Harran
Üniversitesi ve ticari tohumculuk firmaları tarafından tescil edilmiĢ 25 adet makarnalık buğday
çeĢitleri kullanılmıĢtır. ÇalıĢmada; metrekarede bitki sayısı (adet/m2
), baĢaklanma gün sayısı (gün),
bitki boyu (cm), yatma durumu (%), metrekarede baĢak sayısı (adet/m
2
), baĢakta baĢakçık sayısı
(adet/baĢak), baĢak uzunluğu (cm), baĢakta tane sayısı (adet), baĢakta tane ağırlığı (g), tane verim
(kg/da), hasat indeksi (%), bin tane ağırlığı (g), hektolitre ağırlığı (kg/hl), camsılık oranı (%), protein
oranı (%), yaĢ gluten oranı (%), sedimantasyon değeri (ml) ve pazarlama fiyatı (TL/kg) özellikleri
incelenmiĢtir. AraĢtırmada çeĢitlerin agronomik ve kalite özellikleri ölçülmüĢ ve verim ile iliĢkileri
korelasyon ve regresyon analizleri ile araĢtırılmıĢtır. Ġncelenen bu özellikler sonucuna göre;
metrekarede bitki sayısı 390-460 adet/m2
, baĢaklanma gün sayısı 84.25-88.5 gün, bitki boyu 78.25-
96.25 cm, yatma durumu % 0, metrekarede baĢak sayısı 474-669 adet/m2
, baĢakta baĢakçık sayısı
14.0-17.26 adet/baĢak, baĢak uzunluğu 5.05-6.71 cm, baĢakta tane sayısı 37.5-60.55 adet, baĢakta tane
ağırlığı 1.49-2.72 g, tane verimi 449.99-635.83 kg/da, hasat indeksi % 22.73-42.08, bin tane ağırlığı
24.85-41.45 g, hektolitre ağırlığı 73.4-80.6 kg/hl, camsılık oranı % 95.25-99.0, protein oranı % 13.97-
17.75, yaĢ gluten oranı % 35.65-44.05, sedimantasyon değeri 16.0-29.75 ml ve pazarlama fiyatı 1.52-
1.63 TL/kg olarak tespit edilmiĢtir. Verim ve verim öğeleri arasında yapılan korelasyon analizinde
sonuçlar çoğunlukla istatistiki olarak önemsiz bulunmuĢtur. Ġstatistiksel önemdeki regresyon
eĢitliklerinin de determinasyon katsayıları düĢük bulunmuĢtur. Artuklu çeĢidi tane verimi, bin tane
ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve camsılık oranı bakımından öne çıkmıĢtır. Sümerli, Fırat-93 ve Burgos
çeĢitleri ise protein oranı, yaĢ gluten oranı ve sedimantasyon değeri bakımından öne çıkmıĢtır. Yapılan
karlılık analizi sonucunda dekara en fazla gelir 1036.40 TL/da ile Artuklu çeĢidinde tespit edilmiĢtir.
Sarı baĢak ve Alatay çeĢitleri 995,38 ve 992.76 TL/da gelirle 2. ve 3. Sırada yer almıĢlardır.
