Özet:
Mannheimia haemolytica hayvanlarda pnömoniye sebebiyet veren en etkili bakterilerden biridir. M. haemolytica'nın neden olduğu hastalığın kontrolünde aşılamanın önemli bir araç olduğu belirtilmektedir. Etkenin en önemli virülans faktörü olan lökotoksine karşı gelişen antikorlar, hastalığa karşı dirençte önemli bir rol oynarlar. Bu nedenle aşılama çalışmalarında uygun miktarda lökotoksin üretecek suşun ve besiyerinin seçimi önemlidir. Bu amaçla, çalışmada 4 ayrı besiyeri ve 4 ayrı suş test edildi. Test edilen besiyerlerinde canlılık sayımı bakımından RPMI besiyeri diğer test edilen besiyerlerinden önemli derecede farklı bulundu (P<0.001). Öbür taraftan BHIB, BHIB+ %5 serum ve BHIB+%1 yeast extract besiyerleri canlılık sayımı açısından birbirlerinden istatistiki olarak önemsiz bulundular (P>0.05). Ancak, test edilen suşların tümünün 24 saatlik kültürleri en fazla canlılık sayımını BHIB + %5 at serumu içeren besiyerinde gösterdiler. Suşlar arasında bakteriyel sayıma ilişkin istatistiki olarak önemli bir fark saptanmadı (P>0.05). RPMI besiyeri üretilen lökotoksin açısından diğer besiyerlerine göre istatistiki olarak önemli derecede farklı bulundu (P<0.001). Tüm test suşları RPMI besiyerinde diğer 3 besiyerine göre çok daha fazla miktarda lökotoksin üretti. Sonuçlarımıza göre, MH05 suşu en fazla miktarda lökotoksin üretti ve bunu MH06 suşu izledi. MH04 ve MH03 suşları arasında bu yönden bir farklılık saptanmadı. Test edilen kültür besiyerlerinde üreyen mikroorganizma sayısı ile üretilen lökotoksin arasında bir korelasyon olmadığı gözlendi. Hatta bu ikisi arasında ters bir korelasyon olabileceği düşünüldü. Sonuç olarak, açlık ve kısıtlı demir varlığı gibi stress faktörlerinin Mannheimia haemolytica'nın daha fazla lökotoksin ve muhtemelen diğer virülans faktörleri üretmesine yol açtığı kanısına varıldı. Anahtar Kelimeler: Mannheimia haemolytica, pnömoni, lökotoksin, virülans
