Abstract:
Bireysel emeklilik sistemi, dünyada zorunluluk veya gönüllülük esasına dayalı olarak uygulanan, bireylerin emeklilik dönemlerini rahat bir şekilde geçinmelerini sağlayan bir sistemdir. Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak kendine yer bulan bireysel emeklilik sistemi gönüllülük esasına dayalı olarak uygulanmaktadır. Bireysel emeklilik sistemi bireylerin emeklilik yıllarında refah kaybı yaşamalarını önlerken uzun vadede ekonomiye kaynak sağlamayı amaçlamaktadır. Hükümet bireysel emeklilik sistemini, ekonomiye olan katkıları ve sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcı niteliğinden dolayı, vermiş olduğu teşviklerle desteklemektedir. Makroekonomik değişkenlerin ve devlet katkısının bireysel emeklilik sistemine katılım ve tasarruf edilen tutar üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Bu amaçla makroekonomik göstergeler olarak, döviz kuru, faiz oranı, enflasyon ve borsa endeksi kullanılırken; bireysel emeklilik sistemine katılım ve tasarruf ile ilgili katılımcı sayısı, katkı payı tutarı ve katılımcının fon tutarı değişkenleri kullanılmıştır. İnsanoğlu yaşamı boyunca daha iyi şartlar altında yaşamak adına tasarruflarda bulunmuştur. Yapılan tasarruflar çoğu zaman kişilerin kendi yöntemleriyle saklansa da kimi zamanlarda tasarruflar kurumlar aracılığıyla saklanmaya çalışılmıştır. Günümüzde bireylerin tasarruflarını ve yatırımlarını profesyonelce yönetmek ve korumak bankaların görevi haline gelmiştir. Bankalar yapılan ve yapılması düşünülen tasarrufların daha iyi değerlendirilmesi adına Bireysel Emeklilik Sistemini geliştirmişlerdir. Bireysel emeklilik sistemi temelde tasarrufa dayalı bir sistem olup, bireyin emekli olduğunda harcayabileceği ek gelir olarak ifade edilebilmektedir. Türkiye'de Bireysel Emeklilik Sisteminin üç temel ayağı bulunmaktadır. Bu ana temeller; katılımcılar, gözlemciler ve temsilci kurumlardır. Bireysel Emeklilik Sisteminde katılımcılar, emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarının yükselmesi adına çalışma hayatı boyunca yatırımlar yapmaktadır. Sistemin ikinci ayağı olan gözlemciler ise, devlet tarafından atanan denetçilerdir. Sistemin üçüncü ve son ayağı olan temsilci kurumlarsa, bireysel emeklilik sistemi katılımcılarının birikimlerini değerlendirerek onlara ek kazanç sağlamayı amaçlamaktadır.
