Isı stresindeki ineklerde farklı ovulasyon senkronizasyon yöntemlerinin fertiliteye etkisi / The effect of di̇fferent ovulati̇on synchroni̇zati̇on methods on ferti̇li̇ty i̇n cows wi̇th heat stress

Abstract

Yaz aylarında suni tohumlama uygulanan süt sığırlarında ısı stresinden kaynaklı düşük gebelik oranları gözlenmektedir. Sunulan tez çalışmasında amaç, ısı stresine maruz kalan hayvanlarda, bazı senkronizasyon yöntemlerinden en yüksek gebelik oranına ulaşılan yöntemi belirlemektir. Çalışma materyalini, Şanlıurfa ilindeki bir süt sığırı işletmesinde yaşları 3-7 arasında değişen, en az bir doğum yapmış toplam 120 baş Holstein-Friesian ırkı inek oluşturdu. İşletmede ısı stresine karşı alınmış herhangi bir tedbir mevcut değildi. Çalışma grupları olan ovulasyon senkronizasyon ve takibinde suni tohumlama uygulanacak grup I (Ovysnch yöntemi), II (Cosynch yöntemi) ve III (Ovysnch + progesteron yöntemi)'e dahil edilecek inekler her gurupta 30 adet olmak üzere rastgele seçildi protokol kapsamında suni tohumlama uygulandı. Kontrol grubu olan grup IV'e ait inekler ise çalışmanın yapıldığı dönemde ısı stresinin mevcut olduğu dönemde herhangi bir senkronizasyon yöntemi uygulanmamış, östrüs belirtileri gözlemlenen 30 inekten (n=22) seçildi. Östrüs gösterdikleri gün suni tohumlama işlemi uygulandı. Sunulan tez çalışmasının yapıldığı Şanlıurfa, Temmuz-Ağustos aylarında yapılan sıcaklık nem indeksi hesaplamasına bakıldığında süt sığırı işletmeleri açısından ciddi bir sıcaklık stresinin mevcut olduğu görüldü. Ovulasyon senkronisazyon yöntemlerinin kullanıldığı ilk üç grupta östrüs belirtilerinin gözlemlenmesi (Grup I de % 36,67, Grup II'de % 16,67, Grup III'de % 40) açısından farkın anlamlı olduğu görüldü (p<0.001). Tohumlama sonrası 30. günde yapılan transrektal ultrasonografik gebelik muayenelerin sonucunda gebelik oranları gruplar arasında (% 23,33, % 20, % 26,67 ve % 22,73) bir fark olmadığı belirlendi. Sonuç olarak, Şanlıurfa ve çevresinde süt sığırcılığı işletmelerinin yaz aylarında ciddi derecede ısı stresine maruz kaldığı görüldü ve reprodüktif açıdan verim elde etmek için ısı stresinde ovulasyon senkronizasyon yöntemleri kullanılabilir olduğu kanaati oluştu. Anahtar Kelime: Şanlıurfa, Süt Sığırcılığı, Isı Stresi, Ovulasyon Senkronizasyonu.