Şemsuddin Ebû Sabit Muhammed b. Abdilmelik Ed-deylemî ve Tefsirü'd-Deylemî / Şemsuddi̇n Ebû Sabi̇t Muhammed b. Abdi̇lmeli̇k ed-Deylemî and Tefsi̇rü'd-Deylemî

Abstract

Bu çalışmanın konusu, Muhammed ed-Deylemî (ö. 593/1197) ve Tasdîku'l-Ma'ârif adlı tefsiridir. Çalışmanın amacı Deylemî'yi tanıtmak, tefsirinde izlediği metodu ortaya koymak ve tefsirinin tahkikini yapmaktır. Çalışma sonucunda, hayatı hakkında çok az malumat bulunan Deylemî'nin biyografisi, kendi eserleri incelenerek tespit edilmiştir. Günümüze ulaşan yazma veya basılmış eserleri ile sadece kendi kitaplarında adı geçen fakat günümüze ulaşmamış eserleri belirlenmiştir. Azerbaycan ve orta Asyalı birçok mutasavvıfı etkilediği, bu bağlamda, Azîzuddîn en-Nesefî (ö. 686/1287) ile Seyfeddin el-Baharzî (ö. 659/1261) gibi önemli şahsiyetler üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Tasdîku'l-Ma'ârif adlı İş'ârî tefsirinde rivayet tefsirleri yanında mutasavvıfların görüşleri, rüya, mükâşefât ve ilhamı da kullandığı tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Şemsuddîn Ebû Sâbit Muhammed b. Abdilmelik ed-Deylemî, Tasdîku'l-Ma'ârif, işârî tefsir, rivayet tefsiri, tasavvuf.