Türkiye'de mali disiplinin sağlanmasında 5018 sayılı kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu'nun etkisi / No 5018 public financial management and control law effect of acquisition for fiscal discipline in Turkey

Abstract

Bu çalışmanın konusu, mali disiplin politikaları ve mali disiplin sağlanmasının dünya ülkelerinden örnekler ile Türkiye'nin ayrıntılı analizinin yapılmasıdır. Türkiye örneği 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında incelenmiş ve kanun öncesi ile sonrası arasında bir değişim olup olmadığı hususu mali disiplini sağlamada başarılı olup olunamadığı ile ilişkilendirilmiştir. Bu ilişkinin tespiti açısından kullanılan ekonomik göstergeler ve bunların mukayesesi neticesinde özellikle ekonomik kriz, savaş ve terör olayları gibi dış faktörler nedeniyle ülkemizde mali disiplin politikalarında hedeflenen sonuçlara istenilen düzeyde ulaşılamadığı görülmüştür.5018 sayılı kanunun mali istatistik ile ilgili hükümleri içeren ikinci bölümü ile de uluslararası standartlara uygun bir genel idare mali istatistiklerinin yapılmasının ve kamuoyuna sunulmasının gerçekleşmesi sağlanmıştır. Söz konusu mali verilerin bir araya getirilmesi ve bu veriler yoluyla mali istatistiklerin hesaplanması ile ilgili yetkili merci Hazine ve Maliye Bakanlığı olmuştur. Gerek denetimin gerekse istatistiki verileri kamuoyuna sunmanın bağımsız bir eylem olması ilkesi, aynı zamanda, kamu ile ilgili hesapların yürütmeden bağımsız bir kontrol mekanizması aracılığıyla denetimini gerektirmektedir. Bu nedenle bu görev ülkemizde Sayıştay'a verilmiştir. Mali disiplinini sağlayan ülkelerin ekonomik göstergeleri iyileşme gösterdiğinden, böyle bir durumda istikrarın sağlayan güven unsuru ve verdiği olumlu hava nedeniyle bireyler devlete olan görevlerini daha titizlikle yerine getirmekte ve aynı zamanda alt gelir grubuna yönelik harcamalar arttığı için toplumun refah seviyesi yükselmektedir. Tüm bu olumlu gelişmeler birbirini beslemekte ve mali disiplinin sağlandığı ülkelerde yatırımlar da artış eğilimine girmektedir. Söz konusu hedeflere ulaşılmasında yeni kamu kaynaklarına ihtiyaç duyulduğu ve mevcut kaynakların optimum kullanımının sağlanması için kamu sektöründe birimler arasında koordinasyonun sağlanmasının ve öncelik-sonralık ilişkisinin doğru tespit edilmesinin önemli olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu yapı itibarı ile bu düzenlemeleri sağlamak için yeterli olsa dahi, kanunu uygulamaya tabi olan kurumlar arasındaki koordinasyon eksikliklerinin giderilmesi, uygulamadaki eksikliklerin giderilmesi ve kriz dönemlerinde alternatif politikaların belirlenmesi açısından ek düzenlemelere ihtiyaç olduğu görülmektedir.