Abstract:
Mercimek (Lens culinaris Medik), Türkiye'deki önemli baklagillerinden biridir. Genellikle yabancı otlara karşı rekabeti zayıf olup bunun yanında herbisitlere karşı duyarlılığı yabancı otlarla mücadelede önemli bir engel teşkil etmektedir. Bu araştırmanın amacı ileri generasyon M5 mercimek genotiplerinde imazamox etken maddeli herbisite dayanıklı hatları belirlemektir. Türkiye'de mercimekte ruhsatlı imazamox etken maddeli herbisit ile ilgili bir kayıt bulunmamaktadır Etil metan sülfonat (EMS) ile mutajene edilmiş Firat-87 çeşidinden seçilen 139 M5 mercimek genotipi ile 6 mercimek çeşidi (Firat-87, Çağil ve 4 Kanada menşeli) dahil toplam 145 genotipin, imazamox herbisitine toleransları belirlenmiştir. Denemeler, arazide ve plastik serada tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürtülmüştür. Herbisit uygulaması, önerilen dozun %50 fazlası (1500 ml/ha veya 60 g a.i/ha) olacak şekilde bitkiler 5-6 boğumlu olduğunda uygulanmıştır. Genotiplerin herbisite karşı tepkisi, bitki boyu ölçümleri ve 1-5 skalası (1 = dirençli, 5 = ölü) ile tarla şartlarında herbisit uygulamasından 45 ve 60 gün sonra, sera şartlarında ise 30 ve 60 sonra değerlendirilmiştir. Genotipler, herbisitlere verdikleri reaksiyona göre; yüksek toleranslı, toleranslı, orta toleranslı, duyarlı ve son derece duyarlı olarak beş kategoriye ayrılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre dört genotip (IMI-128, IMI-130, IMI-138 ve IMI-139), hem tarla hem de sera şartlarında yüksek herbisit toleransı sergilemiştir. Bu genotipler, herbisite toleranslı mercimek çeşitlerinin geliştirilmesi için ıslah programlarında kullanılabilir.
