Özet:
Bu çalışma 56 günlük besi denemesi ve 12 günlük sindirim denemesinden oluşan iki aşamada yürütülmüştür. Besi denemesinde sıcak iklim koşullarında İvesi kuzu rasyonlarında farklı oranlarda pamuk tohumu (PT) kullanımının canlı ağırlık artışı (CAA), yem tüketimi, yemden yararlanma oranı, su tüketimi, vücut sıcaklık değişimi, büyüme ile kan değerlerinden, glikoz, üre, kolesterol, toplam protein, albümin, potasyum, testosteron ve estradiol konsatrasyonu üzerine etkisi araştırılmıştır. Sindirm denemesinde ise PT tüketiminin kuru madde (KM), organik madde (OM), ham protein (HP), ham selüloz (HS), NDF ve ADF sindirim oranları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Kuzu besi denemesinde 27 erkek İvesi kuzusu (4-5 ayılık yaş, ortalama 29 kg canlı ağırlık) kullanılmıştır. Denemede kontrol grubu için %15 kaba yem %85 oranında kesif yem, diğer iki gruba ise kuzu besi yemi ile ikame edilen ve %8.5 ve %17 oranında PT içeren rasyonlar ad libitum olarak verilmiştir. Sindirim denemesinde ise aynı şartlarda, besi denemesinde kullanılan kuzular kullanılmıştır. Sindirim denemesinde besi denemesinde kullanılan rasyonlar normal tüketim miktarının %80'i kadar verilerek besin madde sindirim değerleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada kuzu rasyonlarında kullanılan PT oranının CAA, yem tüketimi, yemden yararlanma oranı üzerinde istatistiki açıdan önemli bir farklılık oluşturmadığı, ancak %8.5 düzeyinde PT ile beslenenen grup CAA ve yemden yararlanma oranı bakımdan diğer iki gruptan rakamsal olarak yüksek olduğu bulunmuştur (P>0.05). Su tüketimi ve rektal sıcaklık bakımında gruplar arasında bir farklılık görülmemiştir. Yapılan kan analizlerinde rasyonda PT kullanımının kan glikoz, üre, albümin, toplam protein, testosteron ve estradiol düzeyinde önemli bir farklılık bulunmazken (P>0.05), kan potasyum düzeyini yükselttiği görülmüşür (P<0.05). Farklı oranlarda PT tüketiminin her üç grubun cidago yüksekliği, sağrı yükseliği ve skrotum uzunluğu değişimlerinde önemli bir etkisinin olmadığı (P>0.05), fakat rasyon PT içeriğinin artmasıyla birlikte göğüs çevresi ve skrotum çevresinin önemli düzeyde arttığı bulunmuştur (P<0.05). Sindirim denemesi sonucunda ise rasyonda %17 düzeyinde PT kullanımının KM, OM ve ADF sindirimi bakımından diğer iki gruba göre önemli düzeyde düştüğü tespit edilmiştir (P<0.05). Ayrıca PT tüketen her iki grubun HP ve NDF sindirim oranlarında kontrol grubuna göre istatistiki açıdan anlamlı bir artış olduğu tespit edilmiştir (P<0.05). Ancak rasyona PT ilavesi HS sindirim oranı üzerinde önemli bir değişikliğe sebep olmamıştır (P>0.05). Çalışma sonucunda yemden yararlanma düzeyi ve rasyon maliyetleri birlikte değerlendirildiğinde, %8.5 düzeyinde PT kullanımının besi performansını artıracağı ve yem maliyetlerini düşüreceği sonucuna varılmıştır.
