Özet:
Son dönem Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemi toplum, siyaset,
ideoloji, eğitim ve kültür hayatı içerisinde oldukça önemli bir yeri olan
Ahmed Rıza Bey’in hayatı, eserleri, fikirleri ve Türk toplum ve kültürüne
katkıları bütün boyutları ile araştırılıp, -en azından şimdilik- ortaya
konulmuş sayılamaz. Yapılan literatür taramalarına göre hakkında yapılmış
iki yüksek lisans tezinden1 başka bir araştırmaya ulaşılamamıştır. Bu
araştırmalardan Mutlu Dursun’un çalışması Pozitivist olarak tanımladığı
Ahmed Rıza’nın milliyetçiliğini daha çok ikincil kaynaklardan hareketle
incelemektedir. Jön Türklerin siyasî, fikrî ve eylem yönünden öncülerinden
olan, 1908’de Paris’ten İstanbul’a hürriyetçilerin babası (ebu’l-ahrar)
sırfatıyla dönerek Meclis-i Mebusan ve daha sonra Âyan reisliğinde
bulunan, devletin en üst kademelerinde uzun süre hizmet yapan, dönemin
pek çok dergi ve gazetesinde yazıları bulunan, önemli telif eserler bırakmış
bir şahıs üzerine derinlemesine bir/çok eserin olmaması önemli bir eksik
olarak görülebilir.
