Okul müdürlerinin kurumlarında oluşturdukları iletişim iklimi ile öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki / The relationship between communication climate of school principals and organizational cynicism attitudes of teachers

Abstract

Kişiler arası etkileşimin yoğun bir şekilde yaşanmakta olduğu okullarımızda, yöneticilerimizin bu etkileşimden doğan olayları nasıl bir iletişim iklimi oluşturarak yönettiği ve bu durumun, çalışanların örgütlerine karşı bakış açılarıyla ne düzeyde ilgili olduğunun belirlenmesinin okullardaki birçok olumsuzluğa çözüm getirebileceği düşünülmektedir. Buradan hareketle okul müdürlerinin kurumlarında oluşturduğu iletişim iklimi ile öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki düzeyini belirlemek amaçlanmıştır. Söz konusu değişkenler arasındaki ilişki düzeyinin belirlenebilmesi için nicel bir yöntem olan ilişkisel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında Şanlıurfa'nın merkez ilçelerindeki (Eyyübiye, Karaköprü, Haliliye) resmi ortaokullarda görevli 473 öğretmen oranlı tabakalı rastgele yöntemle belirlenmiş ve katılımcılardan veriler örgütsel sinizm ölçeği ve iletişim iklimi envanteriyle toplanmıştır. Araştırmaya katılan ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre, okul müdürlerinin kurumlarında oluşturdukları iletişim iklimi savunmacı-nötr-destekleyici aralığına göre, destekleyici iletişim iklimine daha yakın bulunmaktadır. Bu durumda tam manasıyla destekleyici bir iletişim ikliminin varlığından bahsetmek mümkün değildir. Ayrıca iletişim iklimine dair görüşler; öğretmenlerin cinsiyetlerine, yaşlarına, medeni durumlarına, eğitim durumlarına, istihdam şekillerine, çalıştıkları okul türüne, hizmet sürelerine ve bulundukları okuldaki çalışma sürelerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin, örgütsel sinizm ölçeğinde yer alan sinik ifadelere verdikleri cevapların bilişsel boyutta "kısmen katılıyorum"; duyuşsal boyutta ''katılmıyorum''; davranışsal boyutta "kısmen katılıyorum" ve tüm boyutlarının toplamında ise ''katılmıyorum'' aralığında olduğu görülmektedir. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumlarının; cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, istihdam şekli, okul türü, hizmet süresi ve mevcut okuldaki çalışma süresi değişkenlerinden bazılarına göre anlamlı bir farklılık göstediği ancak bu farkın çoğunlukla düşük etki düzeyinde kaldığı görülmüştür. Savunmacı iletişim iklimi ölçeği ile; örgütsel sinizm (alt boyutlar ve tüm boyutlar toplamı dahilinde) arasında orta düzeyde, negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunduğu; destekleyici iletişim iklimi ölçeği ile; örgütsel sinizm (alt boyutlar ve tüm boyutlar toplamı dahilinde) arasında ise orta düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunduğu görülmüştür. Sonuç olarak, okul müdürlerinin kurumlarında oluşturdukları iletişim ikliminini destekleyici iletişim iklimi olarak algılayan öğretmenlerde örgütsel sinizmin düşük olduğu, savunmacı iletişim iklimi olarak algılayan öğretmenlerde ise örgütsel sinizmin yüksek olduğu gözlenmiştir. Ayrıca, okul müdürlerinin kurumlarında oluşturdukları iletişim iklimi, öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumlarını anlamlı bir şekilde yordamaktadır. In our schools where interpersonal interaction is intensively experienced, it is thought that determining how principals manage and communicate the events that arise from this interaction and how they are related to their organizations' perspectives are able to solve many problems in schools. Therefore, it was aimed to determine the relationship between the communication climate of the school principals and the organizational cynicism levels of the teachers. Correlational research method, which is a quantitative method, was used to determine the relationship level between these variables. Within the scope of the study, 473 teacher selected by proportional stratified random method in the middle schools of Şanlıurfa (Eyyübiye, Karaköprü, Haliliye) were determined and the data were collected through the organizational cynicism scale and communication climate inventory. According to the opinions of the secondary school teachers participating in the research, the communication climate that school principals have in their institutions is closer to the supportive communication climate according to the defensive-neutral-supportive range. In this case, it is not possible to talk about the existence of a completely supportive communication climate. In addition, opinions on communication climate; did not show significant difference between teachers' gender, age, marital status, educational status, employment type, type of school, length of service and length of service in the current school. According to teachers' responses to cynical expressions in the organizational cynicism scale, it was observed that "partially agree" on the cognitive dimension; "disagree" in affective dimension; "partially agree" on the behavioral dimension, and "disagree" within total of all dimensions. In addition, teachers' organizational cynicism attitudes; gender, age, marital status, educational status, employment type, type of school, length of service and length of service in the current school showed a significant difference, but this difference was mostly observed to have low effect size. With a defensive communication climate scale; there is a medium-level, negative and significant relationship between organizational cynicism (sub-dimensions and total of all dimensions); with supportive communication climate scale; organizational cynicism (within the sub-dimensions and total of all dimensions) was found to be moderately positive and significant. As a result, it was observed that organizational cynicism was low in teachers who perceived the communication climate created by school principals as supportive communication climate and organizational cynicism was higher in teachers who perceived it as defensive communication climate. In addition, the communication climate of school principals in their institutions significantly predicts the teachers' organizational cynicism attitudes.