Şanlıurfa'nın sosyo ekonomik durumunun hava kirliliği üzerine etkisi / The effect of Sanliurfa's socio-economic situation on airpollution

Abstract

Hızlı nüfus artışı, şehirleşme ve sanayi yatırımları hava kirliliği parametrelerinde önemli bir artışa sebep olmaktadır. Şehirlerde hava kalitesinin hızlı bir şekilde bozulması ve bunun sonucunda insan sağlığına olan etkilerini ortaya koyan bulgular, temiz havanın insan sağlığı açısından ehemmiyetini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Yaşam alanları ve üretim yapılan bölgelerdeki hava kirliliğinin kontrol altına alınması, izlenmesi, yöneticilerin ve hava kirliliğini denetleyen birimlerin önemli bir konusu olmuştur. Bilhassa hava kirliliğine maruz kalan sosyo-ekonomik durumu düşük insanlıların yaşadığı yerleşim yerlerinde, hava kirliliğinin istenen limit değerin çok üstünde olduğu ve bunun neticesinde insanların sağlık sorunları ile karşılaştıkları görülmüştür. Bilindiği üzere ısınma, ulaşım ve üretim sonucu ortaya çıkan kirletici gazlar atmosferin yoğunluğuna göre havanın kalitesini değiştirmektedir. Havadaki kirleticiler insan sağlığını bozarak, hava ve yaşam kalitesini düşürmektedir. Yaşamımızı sürdürdüğümüz ortamdaki hava kalitesi ne kadar iyi ise, hayat kalitemiz de o kadar iyi ve yüksek olmaktadır. Bu anlamda ilin sosyo–ekonomik yapısı irdelenerek, Şanlıurfa da hava kalitesi değerlerini görmek, bu bölgede yaşamakta olan insanlarının nasıl bir havayı soluduklarını bilip bunun ile ilgili çıkarımlar elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nce hazırlanmış olan Temiz Hava Eylem Planı ve Ulusal Hava İzleme Ağı verileri derlenerek ilgili yönetmelik kapsamında değerlendirilmiştir. Sosyo ekonomik gelişmişlik, alım gücünün artması, ısınma amaçlı alt yapı hizmeti olan doğalgazın hızlı bir şekilde sunulmasını sağlamış olup, bunun sonucunda hava kirliliği parametrelerinin orantılı olarak azaldığını göstermektedir. Rapid population growth, urbanization and industrial investments cause a significant increase in air pollution parameters. The rapid deterioration of air quality in the cities and the effects of this on human health once again reveal the importance of fresh air in terms of human health. Controlling and monitoring of air pollution in habitats and production areas has been an important issue for managers and units controlling air pollution. Especially in the districts where people with low socio-economic status are exposed to air pollution, air pollution is much higher than the desired limit value and as a result, people face health problems. As known, the pollutant gases resulting from heating, transportation and production change the quality of air according to the density of the atmosphere. Pollutants in the air disrupt human health; reduce the quality of air and life. The better the air quality in the environment where we live, the better and higher our quality of life. In this sense, the socio-economic structure of the Şanlıurfa province is examined and it is aimed to see the air quality values of Şanlıurfa in order to know the quality of air in the region. In this study, Clean Air Action Plan and National Weather Monitoring Network prepared by Provincial Directorate of Environment and Urbanization were compiled and evaluated within the scope of the related regulation. Socio-economic development, increasing purchasing power, the rapid increase in natural gas used for heating, results in a decrease in the air pollution parameters.