Liseye giden öğrencilerin riskli davranışlarının incelenmesi / İdenti̇fy ri̇sk behavi̇ors of students hi̇gh schools

Abstract

Ergenlik dönemi, fiziksel ve duygusal süreçlerin yol açtığı cinsel ve psiko-sosyal olgunlaşma ile başlayan ve bireyin bağımsızlığını, kimlik duygusunu ve sosyal üretkenliğini kazandığı bir dönem olduğu gibi aynı zamanda risklere ve olumsuz etkilenmelere de açık bir süreçtir. Tanımlayıcı olarak yapılan bu araştırmanın amacı; Şanlıurfa'da liseye giden ergenlerin riskli davranışlarını belirlemektir. Bu araştırmanın evrenini Şanlıurfa Merkez'de liseye giden 44217 öğrenci oluşturmuştur. Evreni bilinen örneklem formülüne göre araştırmanın minimum örneklem büyüklüğü 1000 kişidir. İlin merkez ilçelerini kapsayacak şekilde her bir ilçeden basit rastgele örneklem yöntemine göre birer lise seçilmiştir. Her sınıftan öğrenci olması amacıyla liselerden öğrenci seçimi yapılmıştır. Araştırmanın verileri; ''Sosyo-demografik Özellikler Anket Formu'' ve ''Riskli Davranışlar Ölçeği" kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde; tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitneu U, Kruskal Wall H testi kullanılmıştır. Öğrencilerin Riskli Davranışlar Ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalamasının 144±22,2 çıkması, ergenlerin riskli davranışlarının yoğunluğunu işaret etmektedir. Riskli davranışlar ölçeği alt boyutlarından biri olan alkol kullanımı 32.7±5,0 ile en yüksek puan ortalamasına sahip alt boyut olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin sınıf seviyesi ilerledikçe riskli davranışlarda bulunma oranı azalmıştır (p<0,05). Baba eğitim düzeyi arttıkça anti-sosyal davranışın azaldığı tespit edilmiştir (p<0,05). Bu çalışmada sigara kullanımı alt boyut ortancası kızlarda, 15 yaş ve altı bireylerde, hazırlık ve 9.sınıf öğrencilerinde daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Erkek öğrencilerin, kız öğrencilerden daha fazla intihar eğilimine sahip olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Çalışmayan öğrencilerde sigara kullanma puan ortancası, çalışan öğrencilerin puan ortalamasından daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Okulu seven ve okulda devamsızlık yapmayan öğrencilerin riskli davranışlara olan eğilimi, okulu sevmeyen ve devamsızlık yapanlara oranla daha yüksek çıkmıştır (p<0,05). Sonuç olarak öğrencilerin riskli davranışlarının yaygın olduğu, bu davranışların öğrenci sosyo-demografik özelliklerinden etkilendiği bulunmuştur. Bu çerçevede hemşireler tarafından okul sağlığı programlarına başlanması önerilmektedir. Anahtar kelimeler: Lise Öğrencileri, Riskli Davranışlar, Ergen, Hemşirelik. Adolescence is a period that begins with sexual and psychosocial maturation led by physical and emotional processes, during which the individual gains independence, identity and social productivity, but this process is also open to risks and negative effects. The aim of this descriptive and cross-sectional study is to identify risk behaviors of adolescents attending high schools in Şanlıurfa. The population of this study is 44217 students in high schools in Şanlıurfa. The minimum sample size of the research according to the known sampling formula of the population is 1000 participants. Within the scope of stratified sampling method, the number of students going to high schools in each district was determined. A high school was chosen from each district through simple random sampling method. The data of the study were obtained by using "Socio-Demographic Characteristics Questionnaire" and "Risky Behaviors Scale Form". Descriptive statistics, Mann Whitney U and Kruskal Wallis H test were used to analyze the data. The mean total score of the students for Risky Behaviors Scale was 144 ± 22.2. This score shows that students have risky behaviors. Alcohol Usage was found to have the highest average score of 32.71 ± 5.0 among all risky behavior sub-dimensions. Students at higher grades had less risky behavior score (p<0,05). Students with more educated fathers had less anti-social behavior score (p<0,05). The mean score for smoking sub-division was found to be higher for female students, those who were aged 15 or under, prep school students and 9th grade students (p<0,05). It was shown that male students had a higher tendency towards suicidal behavior compared to that of female students (p<0,05). The mean score for smoking sub-division was higher for students without a job outside school environment. Students who liked school and students who didn't skip classes found to have higher tendency towards risky behavior than those who didn't like the school and had poor attendance (p<0,05). As a result, risky behaviors among students were found to be common and these behaviors were found to be affected by students' socio-demographic characteristics. In this respect, initiating school health programs guided by nurses is recommended. Keys Words: High School Students, Risk Behaviour, Adolescent, Nursing