Ebû eyyûb el-Ensârî'nin hayatı ve rivâyetleri / The life and narrations of Abu Ayyub al-Ansari

Abstract

Çalışmamızda; Türkiye'de ve ümmetin dilinde Ebû Eyyûb el-Ensârî diye meşhur olan Hâlid b. Zeyd el-Ensârî isimli sahâbînin hayatı ve rivâyet ettiği hadisler ele alınmıştır. Hedef, söz konusu sahâbînin hayatını, kişiliğini, hadisçiliğini ve rivâyet ettiği hadisleri tespit etmektir. İki bölüm olarak hazırlanan bu çalışmanın birinci bölümünde; Hâlid b. Zeyd Ebû Eyyûb el-Ensârî'nin kimliği, şahsiyeti, hayatı, vefatı ve kabrinin durumu; tabakât, ricâl, İslâm tarihi, siyer ve hadis kitaplarından yararlanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde ise Ebû Eyyûb Hâlid b. Zeyd el-Ensârî'nin hadisçiliği ve rivâyet ettiği hadisler, Kütüb-i Tis'a diye bilinen temel hadis kaynakları esas alınarak tespit edilmiş; hadislerin metinleri yazılarak tercüme ve tahricleri yapılmıştır. Söz konusu hadislerin senetlerinde geçen râvilerden sadece haklarında eleştiri olanlar kısaca tanıtılmıştır. Bu rivâyetlerin diğer tariklerinin sened ve metin farklılıkları ise ilgili hadislerden sonra "değerlendirme" başlığı altında tespit edilmiştir. Medineli Ensâr'dan olan ve Allah Resûlü'ne (s.a.) ev sahipliği yapan Hâlid b. Zeyd el-Ensârî, hadis rivâyeti konusunda ihtiyatlı davranan ve bu yüzden az hadis rivayet eden sahâbîlerdendir. Bizzat ve dolaylı rivâyet ettiği, Kütüb-i Tis'a içerisinde geçen hadislerin kaynaklarına göre oranı şöyledir: İmam Mâlik, 10; Ahmed b. Hanbel, 103; Buhârî, 12; Müslim, 19; İbn Mâce, 16; Ebû Dâvûd, 12; Tirmizî, 16; Dârimî, 13; Nesâî, 18; toplam: 219. Anahtar Sözcükler: Ebû Eyyûb Hâlid b. Zeyd el-Ensârî, Hz. Peygamber, sahâbî, tâbiî, râvî, rivâyet, hadîs. In our study, the life of Halid b. Zeyd Al-Ansari, one of the companions of Prophet Muhammad, known also as Abu Ayyub Al-Ansari in Turkey and amongst Islamic Ummah, and certain hadiths narrated by him were discussed. The purpose of the study was to examine his life, personality, methodology, and hadiths narrated by him. The study consists of two parts. In the first part, the identity, personality, life, death and state of tomb of Halid b. Zeyd Abu Ayyub Al-Ansari were attempted to be identified by benefiting from tabaqat, dignitary, Islamic history, prophetic biography and hadith books. In the second part, Halid b. Zeyd Abu Ayyub Al-Ansari's methodology of hadith and the hadiths narrated by him were determined by basing on basic hadith sources, known also as Kutub-i Tis'a. These hadiths were also prescribed, translated and their sources were specified in the second part. As to narrators that were mentioned in the proofs of these hadiths, only those who received criticism were briefly introduced. Proof and text differences in other paths of these narrations were analysed under the title of "evaluation" after each hadith. Halid b. Zeyd Al-Ansari, who was one of the Ansars of Medina and hosted the Messenger of Allah, was one of those companions who acted cautiously about hadith narration and thus narrated less hadiths. The ratio of his hadiths that he narrated directly and indirectly in Kutub-i Tis'a is as follows: Imam Malik, 10; Ahmed b. Hanbel, 103; Buhari, 12; Muslim, 19; Ibn Mace, 16; Abu Davud, 12; Tirmizi, 16; Darimi, 13; Nesai, 18; and total, 219. Key words: Abu Ayyub Halid b. Zeyd Al-Ansari, Prophet Muhammad, companion, follower, narrator, narration, hadiths.