Kahramanmaraş Merkez ilçelerindeki koyunlarda demir, bakır ve çinko seviyelerinin araştırılması / Investigation of iron, copper and zinc levels in sheep in Kahramanmaras Central districts

Abstract

Kahramanmaraş Merkez İlçelerindeki Koyunlarda Demir, Bakır ve Çinko Seviyelerinin Araştırılması Erkan AKSU Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Veteriner İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Organizma normal yaşamsal faaliyetlerinin devamı için karbonhidrat, protein, yağ ve vitamin gibi temel besin maddelerinin yanı sıra bir takım iz elementlere de ihtiyaç duymaktadır. Vücutta sentezlenmesi mümkün olmayan ve mutlak suretle dışarıdan alınmak zorunda olan iz elementler organizmada pek çok önemli olayda katalitik, enzimatik ve yapısal faaliyete katılmaktadır. Özellikle demir, bakır ve çinko eksikliğinde görülen anemi, enzootik ataksi, parakeratozis, piyeten ve swayback koyun yetiştiriciliğinde büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, şimdiye kadar böyle bir araştırmanın yapılmadığı Kahramanmaraş Merkez İlçelerindeki koyunlarda Fe, Cu ve Zn seviyelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma alanı olarak Kahramanmaraş Merkez Onikişubat ve Dulkadiroğlu İlçeleri seçildi ve belirlenen ilçeler 2 ayrı grup halinde değerlendirilerek her bir grup için 50'er baş olmak üzere toplam 100 baş 1-3 yaş arası ivesi ırkı koyundan kan örneği alındı. Yapılan analizlerde iki bölgeye ait serum demir, bakır ve çinko seviyeleri sırasıyla 98.8±2.37 µg/dl, 37.55±1.35 µg/dl, 62.79±1.34 µg/dl ölçüldü. Elde edilen veriler referans değerlere göre değerlendirildiğinde; demir seviyesinin normal, bakır ve çinko seviyelerinin ise düşük olduğu ve bölgeler arasında çinko seviyeleri bakımından istatistiki olarak anlamlı bir farkın (p<0.01) olduğu belirlendi. Sonuç olarak Kahramanmaraş İli Merkez İlçelerinde demir seviyelerinin normal, bakır ve çinko seviyeleri yönünden ise belirgin bir yetmezlikten söz edilebileceği tespit edildi. Anahtar Kelimeler: Demir, Bakır, Çinko, Koyun, Kahramanmaraş Investigation of Iron, Copper and Zinc Levels in Sheep in Kahramanmaras Central Districts ErkanAKSU Harran University Institute of Veterinary Health Sciences Department of Internal Medicine In addition to basic nutrients, organism needs some trace elements such as carbohydrates, proteins, fats and vitamins for the continuation of normal vital activities. The trace elements which cannot be synthesized in the body and which have to be taken absolutely from outside are involved in catalytic, enzymatic and structural activities in many important events in the organism. Anemia, enzootic ataxia, parakeratosis, piyeten (foot rot) and swayback, which are seen especially in the case of iron, copper and zinc deficiency, are of great importance in sheep breeding. In this study, it is aimed to determine Fe, Cu and Zn levels in sheep in the Kahramanmaraş Central Districts where no such research has been conducted. Kahramanmaraş Central Onikişubat and Dulkadiroğlu Districts were selected as the study area and these districts were evaluated as two separate groups and blood samples were collected from a total of 100 heads of Awassi sheep aged 1-3 years old with 50 heads for each group. In the analyzes, serum iron, copper and zinc levels of the two regions were measured as 98.8±2.37µg/dl, 37.55±1.35 µg/dl, 62.79±1.34 µg/dl respectively. When the obtained data were evaluated according to the reference values, it was determined that the iron levels were normal, the copper and zinc levels were low and there was a statistically significant difference (p<0.01) between zinc levels in the regions. As a result, it is determined that the iron levels in Kahramanmaraş Central Districts can be mentioned as normal, while there was an apparent deficiency in the copper and zinc levels. Keywords: Iron, Copper, Zinc, Sheep, Kahramanmaras