Harran Ovası koşullarında normal, dar ve çift sıra ekimşeklinin bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinde verimve verim unsurlarına etkisi / The effect of normal, narrow and twin row planting pattern oncotton (Gossypium hirsutum L.) yield and yield components under the Harran Plain conditions

Abstract

Bu araştırma, Harran Ovası koşullarında farklı pamuk çeşitlerinde tek, çift sıra ve dar sıralı ekim sisteminin pamuğun (Gossypium hirsutum L.) verim ve verim unsurlarına olan etkisini araştırmak amacıyla planlanmıştır. Çalışma, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eyyübiye Kampusu deneme alanında 2017 yılı yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde; pamuk çeşitleri ana parselleri (Stoneville 468, BA-440, DPL-332 ve Candia) ve ekim sıklıkları (70x10 cm, 35x10 cm ve 45x15x10 cm) ise alt parselleri oluşturacak şekilde, 3 tekerrürlü, her parsel 4 sıralı, parsel uzunluğu 10 m, parseller arası 2 m ve bloklar arası 3 m boşluk olacak şekilde ekimi yapılmıştır. Araştırma sonucunda; farklı ekim sıklığına göre ortalama kütlü pamuk veriminin 551.48 kg/da ile 650.90 kg/da arasında değiştiği saptanmıştır. Ayrıca, ekim sıklığının artması ile birlikte; kütlü pamuk veriminin arttığı, birinci el kütlü pamuk oranı, bitki başına koza sayısı, koza kütlü pamuk ağırlığı, odun dalı sayısı ve bitki başına meyve dalı sayısının azaldığı, 100 tohum ağırlığı, çırçır randımanı, lif indeksi, lif uzunluğu, lif mukavemeti, lif uzunluk uyumu indeksi, lif kopma uzaması ve lif parlaklığı değerinin ise etkilenmediği saptanmıştır. 2017 deneme yılında ekim sıklıklarına göre kütlü pamuk verimi yönünden tercih edilmesi gereken çeşitler Stoneville 468 ve BA-440'tır. Ancak bu çeşitlerin yaprakları tüylü olduğundan emici böceklere karşı avantajlı, hasatta yaprakların kütlüye yapışması (çeper) nedeniyle kalitesinin düşmesi de dezavantajlı olarak görülebilmektedir. Lif kalitesi yönünden ise Candia ve DPL-332 çeşitleri tercih edilmelidir. Ancak bu çeşitler ise yaprakları tüysüz olduğundan emici böceklere karşı dezavantajlı durumdadır. Zirai mücadelenin iyi yapılması sonucu bu çeşitlerde verimlerinin arttırılabileceği düşünülmelidir. This research was planned to investigate the effect of single, double row and narrow row sowing systems on the yield and yield components of cotton (Gossypium hirsutum L.) in different cotton varieties under Harran Plain conditions. The study was carried out during the growing season of 2017 at the Eyyubiye Campus research area of the Harran University Faculty of Agriculture. Seed of cotton cultivars were sown according the planting pattern with the randomize complete split plot experimental design with the three replications. Planting pattern (70x10 cm, 35x10 cm ve 45x15x10 cm) were kept in main plot and varieties (Stoneville 468, BA-440, DPL-332 and Candia) in sub plot by using plot size 2.8 m x 10 m and row spacing and intrarow spacing were 70 cm and 15- 20 cm, respectively. Also because of making for culture practices, 2 m between plot and 3 m space between blocks were left. As a result of the research; it was found that the average seed cotton yield was changed between 551.48 kg/da and 650.90 kg/da according to different planting pattern. In addition, with the increase in plant density; seed cotton yield was increased; earliness ratio, number of boll per plant, seed cotton weight per boll, number of monopodia and sympodia were decreased and 100 seed weight, ginning outturn, fiber index, fiber length, fiber strength, fiber length, fiber uniformity, elongation and values of reflectance were not affected. Stoneville 468 and BA-440 which are the varieties that should be preferred in terms of seed cotton yield according to planting pattern in 2017 trial year. However, since the leaves of these varieties are hairy, it is advantageous against absorbent insects, but the decrease in fiber quality due to the hairy of the leaves to stick at harvest may be seen as disadvantageous. Candia and DPL-332 varieties should be preferred for fiber quality. But these varieties are disadvantageous to harmful of insects since their leaves are hairless. It should be considered that seed cotton yield can be increased in these varieties, which is the end result of the agricultural struggle