Tarımsal üretimde yabancı otun alternatif mücadelesinde sıcak köpük uygulamaları üzerine bir araştırma / A research study on hot foam applications as an alternative weed control in agricultural production

Abstract

Tarımsal mücadelede, etkinliğinin kısa sürede görülmesi, kolay olması ve geniş alanlarda uygulanabilir olması gibi sebeplerle en fazla kullanılan yöntem kimyasal mücadele yöntemidir. Fakat kimyasal mücadele yönteminin uzun dönemde çevresel birçok zararları bulunmaktadır. Kullanılan ilaçlar faydalı organizmalara zarar vermekte, toprağa, bitkilere, yer altı sularına karışmakta ve hatta bu bitkileri yiyen hayvanlara oradan insanlara geçmektedir. Sayılan bu sebeplerden dolayı son yıllarda sürdürülebilir tarım, organik tarım uygulamaları önem kazanmakta ve giderek artmaktadır. Sürdürülebilir tarım genel anlamda, toprak ve su kaynaklarını kimyasal maddelerle kirletmeden, enerji tüketimini en aza indirerek, biyolojik varlıkların yaşam alanını daraltmadan, çevreyle ilgili koşullar gözetilerek, topraktan kaldırılan bitki artıklarının organik madde olarak tekrar toprağa geri dönüşümü sağlanarak gerçekleştirilen tarımsal üretim yöntemi olarak tanımlanabilir (Süzer, 2005). Günümüzde tarımsal üretim, kimyasal mücadelede en az ilaç kullanılarak veya alternatif mücadele yöntemleriyle yapılmaya çalışılmaktadır. Biyolojik/Ekolojik tarım (Biological/Ecological Farming), ürün zararlılarını kontrol etmek için üreticinin kullanılan kimyasalların en düşük düzeyde sağlamaya çalıştığı bir tarımsal üretim yöntemidir (Pesek, 1983). Kimyasal mücadele dışındaki tüm yöntemleri alternatif mücadele olarak tanımlayabiliriz. Günümüzde kullanılan alternatif mücadelelere, zararlıları yiyen faydalı organizmaları, alevle yakma yöntemini, lazerle yok etme yöntemini, mikrodalga ile yok etme yöntemini vb. örnek olarak verebiliriz. Çalışmamızda yabancı otları sıcak köpükle yok etme yöntemi kullanılmıştır. Yapılan yurt içi ve yurt dışı literatür taramalarında bu konuda herhangi bir çalışma bulunamamıştır. Bundan dolayı sistemin tasarlanması ve uygulanması işlemleri çok uzun çalışmalar sonucunda gerçekleştirilmiştir. İlk olması sebebiyle tasarlanan makina bir prototip?dir. Dijital göstergeli köpük ısıtma cihazı olarak tanımladığımız sistem için köpüğün içinden geçeceği 12 mm iç çapındaki siyah boru kullanılmıştır. Özel siparişle hazırlanan 2500 watt?lık seramik rezistans, boru üzerine giydirilmiştir. Elektrik ve ısı yalıtımının rezistans üzerinde sağlanabilmesi için uygun bir malzeme belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalar sonucunda bunu sağlayabilecek en iyi malzemenin teflon olduğu tespit edilmiştir. Fakat teflon hem ekonomik olmaması ve üreticilerin en az 400-500 sayıdaki siparişleri kabul ettiği görüldü. Bunun üzerine hem ısı hem de elektrik yalıtımını sağlayabilecek gaz beton alınarak torna makinesinde işlenerek uygun çap ve boyutlara getirilerek sisteme monte edilmiştir. Gaz betonun üzerine yine elektrik ve ısı yalıtımını sağlaması için taş yünü giydirilmiştir. En üst kısım ise sistemin zarar görmemesi için alüminyum boru ile kapatılmıştır. Sistemin elektrik kontrolü dijital göstergeli termometre ile sağlanmıştır. Gösterge için ayrı bir pano yapılmıştır. Sıcaklık kontrolü termokupl ile boru üzerinden alınmıştır. Ayrıca devre üzerine start/stop butonları eklenmiştir. Hazırlanan entegre sistem için traktör askı sistemine bağlı şekilde bir araba tasarlanmış ve sistem bunun üzerine konulmuştur. Uygulamalar pamuk tarlasında çıkan yabancı otlar için ve saksıda yetiştirilen bitkiler için ayrı ayrı yapılmıştır. İlk olarak yaklaşık 2 dekarlık alan belirlenerek pamuk ekimi yapılmıştır. Arazi güvenlik şeridi kullanılarak kontrol, çapalama, ilaçlama ve sıcak köpük uygulamalarının her birinden 5 tekerrür olacak şekilde 100m2?lik parsellere bölünmüştür. Pamuk tarlasında yoğun olarak bulunan meyan otu ve köpek dişi ayrığı üzerinde çalışmalar yapılmış, uygulamalar sonucundaki pamuk verimi ve m2?ye düşen yabancı ot sayıları belirlenmiştir. Pamuk tarlasında çapalama sonucunda ortalama 1 m2?lik alana düşen meyan otu sayısı 0.55, köpek dişi ayrığı sayısı ise 0.36, ilaçlama işlemi sonucunda 1 m2? lik alana düşen ortalama meyan otu sayısı 1.55, köpek dişi ayrığı sayısı ise ortalama 0.44, sıcak köpük uygulamaları sonucunda 1 m2? lik alana düşen ortalama meyan otu sayısı 1.72, köpek dişi ayrığı sayısı ise ortalama 0.36 ve kontrol işlemi sonucunda 1 m2? lik alana düşen ortalama meyan otu sayısı 9.8, köpek dişi ayrığı sayısı ise ortalama 7.4 olarak bulunmuştur. Elde edilen değerler %?de yabancı ot yok etme oranı ile karşılaştırılmıştır. %?de oranların bulunmasında kriter olarak kontrolden elde edilen değerler alınmıştır. Çapalama yapılan alanlardaki meyan otu yok edilme oranı % 94.3, ilaçlama yapılan alanlardaki meyan otu yok edilme oranı % 84.1, sıcak köpük uygulaması yapılan alanlardaki yok edilme oranı ise % 82.5 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak meyan otu yok edilme oranlarında çapalama en iyi, ikinci ilaçlama ve sonuncu sıcak köpük uygulaması olmaktadır. Ayrıca ilaçlama ve sıcak köpük uygulamalarındaki meyan otu yok etme oranlarının birbirine yakın olması, sıcak köpük uygulamasının alternatif bir mücadele olarak uygulanabilir olduğunu göstermektedir. Çapalama yapılan alanlardaki köpek dişi ayrığı yok edilme oranı % 95.1, ilaçlama yapılan alanlardaki köpek dişi ayrığı yok edilme oranı % 94.05, sıcak köpük uygulaması yapılan alanlardaki köpek dişi ayrığı yok edilme oranı ise % 95.1 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak meyan otu yok edilme oranlarında çapalama en iyi, ikinci ilaçlama ve sonuncu sıcak köpük uygulaması olmaktadır. Ayrıca ilaçlama ve sıcak köpük uygulamalarındaki köpek dişi ayrığı yok etme oranlarının birbirine yakın olması, sıcak köpük uygulamasının alternatif bir mücadele olarak uygulanabilir olduğunu göstermektedir. Meyan otu için varyans analizi yapılmış ve Fh>Fc olduğundan ortalamaların birbirinden farklı olduğu belirlenmiştir. Bunun sonucundan hangi uygulamalar arasında ne derece bir farklılık olduğunu belirleyebilmek için LSD çoklu karşılaştırma testi uygulanmıştır. İlaçlama ve sıcak köpük uygulaması arasındaki ortalama fark (OF) ve LSD sonuçları karşılaştırıldığında, 0.32>0.272 yani OF>LSD olduğundan önemli olarak kabul edilmektedir. Fakat diğer uygulamalar arasındaki fark göz önüne alındığında ve her iki değerin birbirine çok yakın olmasından dolayı AZ ÖNEMLİ olarak kabul ediyoruz. Bu farkların birbirine çok yakın olması sıcak köpük uygulamalarının ilaçlamaya alternatif olabileceğini göstermektedir. İlaçlama ve Çapadan elde edilen değerler karşılaştırıldığında, 0.85>0.272 yani OF>LSD olduğundan önemli olarak kabul edilmektedir. Bu değeri ÖNEMLİ olarak kabul ediyoruz. Aradaki farkın artmasının sebebi çapalamanın en etkin mücadele olmasındandır. Kontrol ve Çapadan elde edilen değerler karşılaştırıldığında, 1.17>0.272 yani OF>LSD olduğundan önemli olarak kabul edilmektedir. Diğer uygulamalar arasındaki fark göz önüne alındığında bu değeri ÇOK ÖNEMLİ olarak kabul ediyoruz. Bunun en önemli sebebi çapalamanın en etkin mücadele yöntemi olmasına karşı kontrolde herhangi bir mücadele, yabancı otu yok etme işleminin yapılmamasıdır. Köpek dişi ayrığı için yapılan varyans analizi sonucunda elde edilen Fh değeri (1.662338) tablodan elde edilen Fc değerinden (6.93) küçük olduğundan ortalamaların birbirinden farksız olduğu belirlenmiştir. Bunun sebebi köpek dişi ayrığının otsu bir bitki olması, kök derinliğinin azlığı ve hızlı büyümemesi olarak söylenebilinir. Pamuk alanında yapılan uygulamaların pamuk verimine olan etkisi incelendiğinde, 1m2?lik alana düşen kg cinsinden pamuk ağırlığında çapalama 0.4 kg ile en fazla, ilaçlama 0.36 ile ikinci, sıcak köpük 0.35 kg ile üçüncü ve kontrol 0.092 kg ile sonuncudur. Çapalama en etkin yabancı ot mücadelesi olduğundan dolayı, çapalama yapılan alanlardaki ortalama pamuk ağırlığı en yüksek olarak bulunmuştur. İlaçlama ve sıcak köpük uygulamamalarındaki pamuk ağırlıkları birbirine çok yakın olması sıcak köpüğün ilaçlamaya alternatif olabileceğini göstermektedir. Kontrol yapılan alanlarda yabancı ot yoğunluğu çok yüksek olduğundan dolayı pamuk verimi çok düşük çıkmıştır. Yaban yulaf, yonca ve çim bitkilerinin her birinden 3 kontrol, 3 sıcak köpük uygulaması olacak şekilde saksı içinde ekimi yapılmıştır. Sıcak köpük uygulamaları bitkilerin yetişme dönemine göre 3 defa yapılmıştır. Sonuç olarak her bitki için elde edilen değerler ayrı ayrı incelenmiştir. Çim bitkisi için sıcak köpük uygulamaları sonucunda ortalama bir saksıda çıkabilecek tane sayısı 46, ortalama boy 67.8 mm, ortalama 15 adet ağırlığı ise 1.3 gram olarak bulunmuştur. Kontrol uygulamaları sonucunda ise ortalama bir saksıda çıkabilecek tane sayısı 209, ortalama boy 122.8 mm, ortalama 15 adet ağırlığı ise 4 gram olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar % oran hesabıyla karşılaştırılmıştır. Sıcak köpük uygulamaları sonucunda tane sayısında % 78?lik bir azalma, boyda % 45?lik bir azalma ve ağırlıkta ise % 68?lik bir azalma meydana gelmiştir. Sıcak köpük uygulamaları sonucunda ortaya çıkan bu değerler uygulamanın başarılı olduğunu göstermektedir. Yabani yulaf için, sıcak köpük uygulamaları sonucunda bir saksıda çıkacak ortalama tane sayısı 2 olarak bulunmuştur. Kontrol uygulaması sonucunda ise bir saksıda çıkabilecek tane sayısı 18 olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar % oran hesabıyla karşılaştırılmıştır. Sıcak köpük uygulamaları sonucunda tane sayısında % 89?luk bir azalma meydana gelmiştir. Yabani yonca bitkisi için, sıcak köpük uygulamaları sonucunda bir saksıda çıkacak ortalama tane sayısı 4 olarak bulunmuştur. Kontrol uygulaması sonucunda ise bir saksıda çıkabilecek tane sayısı 52 olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar % oran hesabıyla karşılaştırılmıştır. Sıcak köpük uygulamaları sonucunda tane sayısında % 92?lik bir azalma meydana gelmiştir. Bu sonuç sistemin başarılı olduğunu göstermektedir. ANAHTAR KELİMELER: Sıcak köpük, Pamuk, Yabancı ot, Alternatif mücadele