Güneydoğu Anadolu bölgesi Şanlıurfa yöresindeki küçükbaş hayvan barınaklarının yapısal yönden araştırılması ve geliştirilmesi / Searching and developing sheep barns constretively in Sanliurfa, southeast of Anatolia

Abstract

Çalışmada Şanlıurfa yöresinde küçükbaş hayvan barınaklarının yapısal yönden mevcut durumunun araştırılması amaçlanmıştır. Mevcut koşullar dikkate alınarak yürütülen çalışmada, 2016 yılında toplam 122 adet işletmede anket çalışması yapılmış ve araştırma sonuçlarına göre bölgeye uyumlu ağıl sistemleri tasarlanmıştır. Araştırmada Neyman yöntemi kullanılarak %95 güvenirlik sınırı ve %0.5 hata payına göre işletme sayısı belirlenmiştir. İşletmelerden elde edilen verilerin işlenmesinde ve düzenlenmesinde Excel bilgisayar yazılımı, ağıl proje çizimlerinde Autocad2017 bilgisayar yazılımı ve ağıl projesine ait yük ve statik hesaplamalarda ise IdeCAD 8 bilgisayar yazımı kullanılmıştır. Şanlıurfa yöresinde barınakların %15.6'si eğimli, %78.7'u düz ve %5.7'ü engebeli arazi üzerine kurulmuştur. İşletmelerde barınakların uzun eksen yönünü; %46.7'si kuzey-güney, %41.8'i doğu batı, %7.4'ü kuzeydoğu-güneybatı ve %4.1'i ise kuzeybatı-güneybatı olarak belirlenmiştir. Ağılları %10.7'si karkas ve %89.3'ü ise yığma yapılardır. İşletmelerdeki barınak duvarlarının yapılmasında; taş (%19.7), tuğla (%6.6), briket (%67.0) ve plastik örtü (%6.7) malzemeler kullanılmıştır. Duvarlarının %62.3'ü iki yüzü sıvasızdır. Ağıl barınaklarının %39.0'unda herhangi bir çatı sistemi bulunmamaktadır. Çatı sistemi olan işletmelere ait barınakların barınaklara ait çatıların %87.7'si tek eğimli ve %12.3'ü beşik çatı olarak belirlenmiştir. Çatı örtü malzemesi olarak ahşap ve ahşap ürünleri (%12.0), toprak (%29.0), plastik (%7.0), beton (%22.0) ve metal (%30.0) malzemeler kullanılmıştır. Barınakların; %94.3'ünde kapı bulunmaktadır. Kapıların %66.4'u tek kanatlı ve %27.9'si çift kanatlı yapıdadır. Barınakların %77.0'sinde pencere bulunmamaktadır. Barınak zeminleri; %24.6'sı taş blok üzerine beton, %6.6'sı sıkıştırılmış toprak ve %68.8'i doğal zemin olarak belirlenmiştir. Şanlıurfa yöresinde barınaklarda kullanılan yemlikler; %19.7'si betonarme, %30.3'ü ahşap, %39.3'ü sac ve %10.7'si plastik malzemeden yapılmıştır. Sulukların; %41.8'i betonarme, %4.1'ü plastik ve %55.8'i diğer (kova, leğen, bidon, vb) malzemeden yapılmıştır. İşletmelerin %98.4'ünde süt sağım bölmesi, %95.1'inde barınaklara ait hasta hayvan bölmesi, %93.4'ünde doğum bölmesi, %93.4'ünde kuzu bölmesi ve %98.4'ünde oğlak bölmesi bulunmamaktadır. İşletmelerin %37.7'sinde kaba yem deposu, %36.9'unda kesif yem deposu %100'ünde silaj yem deposu bulunmamaktadır. İşletmelerin %100'ünde gübrelik bulunmamaktadır. İşletmelerde barınak içi drenaj kanalı bulunmamaktadır. İşletmelerde banyoluğa rastlanmamıştır. İşletmelerin hiç birinde hayvan yükleme ve indirme rampasının bulunmamaktadır. İşletmelerde doğal aydınlatma %40.2, yapay aydınlatma ise %59.8 olarak belirlenmiştir. İşletmelerde %91.0 doğal havalandırma, %9.0 yapay havalandırma kullanılmaktadır. Şanlıurfa ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan işletmelere ait barınakların; %65.6'sının hava giriş açıklığı bulunmaktadır. İşletmelerin %63.1'inde gölgelik kullanılmaktadır. İşletmelerin %91.8'i mekanizasyon kullanımına uygun değildir. İşletmelerin %80.3'ünde kırkım işlemi yapılmakta olup %19.7'sinde yapılmamaktadır. Şanlıurfa yöresinde işletmelere ait barınakların %46.2'sinde gezinme alanları büyüklükleri yetersiz olup %51.6'sında gezinme alanı bulunmaktadır. Çalışmada barınaklara ilişkin elde edilen sonuçlara göre Şanlıurfa yöresinde küçükbaş hayvan barınaklarının açık ağıl sistemleri olarak projelenmesi önerilmiştir. Ağıl projesi 100 baş koyun için hazırlanmış ve projeye ilişkin metraj-kesif özetleri elde edilmiştir. In this study, It was aimed to investigate the present situation of the ovine animal shelters from the structural direction in Şanlıurfa region. In the study conducted in consideration of the existing conditions, A total of 122 survey study were conducted in 2016; and According to the results of the research designed compatible corral systems. in the study,The Neyman method was used to determine the 95% confidence limit and the 5% error level. To processing and arrangement of the data obtained from the enterprises were used Excel computer software and for the corral project drawings were used the Autocad 2017 computer softwar and load and static calculations of the corral project were done using IdeCAD 8 computer software. In Şanlıurfa region, 15.6 % of the shelters are inclined, 78.7% are flat and 5.7 % are built on rough terrain. Long axis direction of shelters in enterprises; 46.7% were determined as north-south, 41.8% as east-west, 7.4% as northeast-southwest and 4.1% as northwest-southwest. 10.7% of the corral are carcass and 89.3% are stacked. In the construction of shelter walls in enterprises; stone (19.7%), brick (6.6%), briquette (67.0%) and plastic cover (6.7%) were used. 62.3% of the walls' double-faced are no plaster. There is no roof system in 39.0% of the corral shelters. it was stated that The roofs which were of the belonging to the enterprises with the roof system are 87.7% single sloped roof and 12.3% cradle roof. As roofing material, wood (% 12.0), soil (% 29.0), plastic (% 7.0), concrete (% 22.0) and metal (% 30.0) were used. there is door at 94.3 % of shelters. 66.4% of the doors are single-winged and 27.9% are double-winged. 77.0% of the shelters have no window. İt was determined that floors of shelters; 24.6% were concrete on stone block, 6.6% were compressed soil and 68.8% were natural floors. Feeders used in shelters in Şanlıurfa region; 19.7% were made of reinforced concrete, 30.3% were made of wood, 39.3% were made of sheet metal and 10.7% were made of plastic material. Waterers; 41.8% were reinforced concrete, 4.1% were made of plastic and 55.8% were made of other materials (bucket, basin, bin, etc.). 98.4% of the enterprises have no milk department, 95.1% don t have a sick animal compartment, 93.4% have no a birth compartment, 93.4% don t have a lamb compartment and 98.4% have no compartment. in 37.7% of the enterprises don t have coarse feed storage; there is no silage feed storage in 100% of the enterprises and in 36.9% of the enterprises have no concentrate feed storage. There is no manure pit at 100% of the enterprises. There is no drainage channels and bath in enterprises. None of the enterprises have animal loading and unloading ramps. In enterprises, natural lighting is 40.2% and artificial lighting is 59.8%. 91.0% natural ventilation and 9.0% artificial ventilation are used in enterprises. The shelters belonging to the enterprises that make ovine breeding in Şanlıurfa; 65.6% have air entry. 63.1% of the enterprises used shading. 91.8% of the enterprises are not suitable for using mechanization. 80.3% of the enterprises are sheared and 19.7% are not done. 46.2% of the shelters in the Şanlıurfa have insufficient strolling areas and 51.6% have no strolling areas. According to the results of the study on the shelters, it was suggest to design ovine shelters as open barn systems in Şanlıurfa region. The corral project was prepared for 100 heads sheep and the quantity-discovery of the project has been obtained.