Mevsimlik tarım işçisi kadınların meme kanseri korku düzeylerinin meme kanseri erken tanı davranışlarına ve algılarına etkisi / The effect of breast cancer fear levels of female seasonal agricultural laborers on breast cancer early diagnosis behaviors and perceptions

Abstract

Bu çalışma, 40-60 yaş arasındaki mevsimlik tarım işçisi (MTİ) kadınların meme kanseri korku düzeylerinin meme kanseri erken tanı davranışlarına ve algılarına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma kesitsel tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Araştırmanın verileri MTİ kadınların yoğun yaşadıkları Adıyaman ilinde bulunan 3 No'lu Zeynep Ana Aile Sağlığı Merkezi'ne bağlı bölge ve Şanlıurfa 27 No'lu Hayati Harrani Aile Sağlığı Merkezi'ne bağlı bölgede Şubat - Eylül 2014 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın evrenini 2967, örneklemini ise 350 MTİ kadın oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulmuş tanımlayıcı form, Sağlık İnanç Modeli Ölçeği, Meme Kanseri Korku Ölçeği, Mamografi Öz Yeterlilik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 16.0 istatistik paket programı kullanılmış olup analizinde tanımlayıcı istatistikler, student t testi, ki kare ve pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Araştırmaya başlamak için Halk Sağlığı Müdürlüğü'nden, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurul'undan ve katılımcılardan izin alınmıştır. Adıyaman'daki MTİ kadınların yaş ortalaması 47.80 ± 6.44'dür. Şanlıurfa'daki MTİ kadınların yaş ortalaması 47.51 ± 6.27'dir. Adıyaman'daki MTİ kadınların %61.4'ü, Şanlıurfa'daki MTİ kadınların ise %83.1'i Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM), Adıyaman'daki MTİ kadınların %71.4'ü, Şanlıurfa'daki MTİ kadınların %86.9'u Klinik Meme Muayenesi (KMM) yapmamaktadır. Adıyaman ilindeki MTİ kadınların %71.4'ü, Şanlıurfa ilindeki MTİ kadınların %83.8'i Mamografi (MG) çektirmediklerini belirtmişlerdir. Adıyaman ve Şanlıurfa illerinde KKMM yapan MTİ kadınların yapmayan kadınlara göre, KMM yaptıran kadınların KMM yaptırmayan kadınlara göre, MG çektiren kadınların çektirmeyen kadınlara göre korku ölçeği puan ortalaması yüksek saptanmıştır. Adıyaman ilinde istatistiksel olarak anlamlı fark saptanırken (p<0.005). Şanlıurfa ilinde istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.005). Çalışmada meme kanseri korku düzeylerinin kadınların sağlık inançları üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Meme kanseri erken tanı davranışlarında ve sağlık inançları üzerinde meme kanseri korku düzeylerinin etkili olduğu düşünüldüğünde sağlık personeli tarafından korku düzeylerini azaltacak girişimsel çalışmaların yapılması önerilebilir. Anahtar kelimeler: MTİ Kadın, Meme Kanseri, Meme Kanseri Korku The purpose of this study was to determine the effect of breast cancer fear levels of female seasonal agricultural laborers (SALs) aged between 40 and 60 on their breast cancer early diagnosis behaviors and perceptions. This is a cross-sectional descriptive study. The data of the study were collected between February and September 2014 in the region of Zeynep Ana Family Health Center no. 3 located in Adıyaman province and the region of Hayati Harrani Family Health Center no. 27 located in Şanlıurfa province, where the female SALs mostly reside in. While the population of the study consisted of 2967 female SALs, the sample group consisted of 350 women who were SAL. The data of the study were collected by using a descriptive form, prepared by the researchers, Health Belief Model Scale, Breast Cancer Fear Scale, and Mammography Self Efficacy Scale. While the data were assessed by using SPSS 16.0 statistics package software, descriptive statistics, student t-test, chi-square and pearson correlation analysis were used to analyze the data. Permission was received from Public Health Directorate, Ethics Committee of Harran University Faculty of Medicine and the participants in order to conduct the study. While the average age of the female SALs in Adıyaman was 47.80 ± 6.44, the average age of the female SALs in Şanlıurfa was 47.51 ± 6.27. 61.4% of the female SALs in Adıyaman and 83.1% of the female SALs in Şanlıurfa did not have breast self examination (BSE). 71.4% of the female SALs in Adıyaman and 86.9% of the female SALs in Şanlıurfa did not have clinical breast examination (CBE). 71.4% of the female SALs in Adıyaman and 83.8% of the female SALs in Şanlıurfa did not have mammography(MG). The fear scale mean score was found to be higher in female SALs having BSE compared to those who did not, in women having CBE compared to those who did not and in women having MG compared to those who did not in Adıyaman and Şanlıurfa provinces. While a statistically significant difference was found in Adıyaman province (p<0.005), no statistically significant difference was determined in Şanlıurfa province (p >0.005). In the study, it was specified that the women's breast cancer fear levels were effective on their health beliefs. Considering that breast cancer fear levels are effective on breast cancer early diagnosis behaviors and health beliefs, it can be recommended for the healthcare staff to carry out interventional works to reduce the fear levels. Key words: Female SAL, Breast Cancer, Fear of Breast Cancer