İlk ve ortaokullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki (Şanlıurfa örneği) / The relationship between managerial effectiveness and organizational commitment perceptions of teachers and principals in elementary and middle schools

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkiyi betimlemek, ayrıca yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algılarının, bazı değişkenlere göre anlamlı şekilde farklılık gösterip göstermediğini tespit etmektir. Bu kapsamda nicel ve nitel araştırma verileri birlikte kullanılmıştır. Nicel açıdan verilerin toplanmasında, yönetsel etkililik algısını belirlemek amacıyla özgün formu Murry (1993) tarafından geliştirilen, İra ve Şahin (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan Yönetsel Etkililik Ölçeği kullanılmıştır. Yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılık algısını belirlemek amacıyla ise Balay (2000) tarafından geliştirilen Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Örneklem, küme örnekleme yoluyla seçilmiş 362 yönetici ve öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın yönetsel etkililik boyutları arasında cinsiyete, yaşa, mezun olunan fakülteye, öğrenim durumuna, branşa, göreve, yöneticilikte çalışma süresine, bu okulda çalışma süresine, okulun ekonomik durumuna, fiziki donanımı ve teknolojik alt yapısına, okulun yönetim stiline, karar sürecine katılmasına ve öğretmenlik kariyerine göre gruplar arası anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca, örgütsel bağlılık boyutları arasında cinsiyete, yaşa, medeni duruma, mezun olunan fakülteye, öğrenim durumuna, branşa, göreve, yöneticilikte çalışma süresine, bu okulda çalışma süresine, okulun ekonomik durumuna, fiziki donanımı ve teknolojik alt yapısına, okulun yönetim stiline ve karar sürecine katılmasına göre gruplar arası anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Katılımcıların yönetsel etkililik ile örgütsel bağlılık algıları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre yönetsel etkililiğin puanı arttıkça, örgütsel bağlılık algısı da artmaktadır. Sonuçlara göre bu artış orta düzeyde meydana gelmektedir. Nitel açıdan verilerin toplanmasında küme örnekleme yöntemi kullanılmış, ilkokul ve ortaokullarda görev yapan 2 yönetici ve 10 öğretmenin görüşüne başvurulmuştur. "Örgütleme ve insan kaynakları yönetimi" ve "planlama ve karar verme" boyutlarında yönetici ve öğretmenlerin çoğu olumsuz görüş bildirmişlerdir. "Ekip çalışması", "iletişim" ve "rehberlik" boyutlarında yönetici ve öğretmenlerin belirtmiş olduğu olumlu görüş sayısı daha fazla olduğu için okul yöneticilerinin bu boyutlarda yeterli olduğu söylenebilir. Ulaşılan bu sonuçların nicel analizleri desteklediği görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Yönetsel Etkililik, Örgütsel Bağlılık, Öğretmen, Yönetici,İlkokul, Ortaokul This research examines the relationship between managerial effectiveness and organizational commitment perceptions of teachers and managers working in elementary and middle schools. Its main aim is to find out whether or not managerial effectiveness and organizational commitment perceptions show significant differences according to some variables. For this purpose, qualitative and quantitative research data are used together. Managerial Effectiveness Scale developed by Murry (1993), and adapted into Turkish by İra and Şahin (2010) was used to determine managerial effectiveness perceptions. "Organizational Commitment Scale" developed by Balay (2000)was usedto determine teachers and principals' organizational commitment perceptions. The sample is taken through cluster sampling; 362 managers and teachers. Significant differences were found in dimensions of managerial effectiveness among groups according to gender, age, graduation, educational background, branch, positions, duration of service in management position, duration of service in the same school, school's economic status, physical equipment and technological infrastructure, school's management style, participation in decision-making process and teaching career. Significant differences were also found in terms of organizational commitment dimensions among groups according to gender, age, marital status, faculty graduated, educational background, branch, positions, duration of service in management position, duration of service in the same school, school's economic status, physical equipment and technological infrastructure, school's management style, participation in decision-making process. Significant positive relationship was found between managerial effectiveness and organizational commitment perceptions. As the managerial effectiveness points increase, so does the perceptions for organizational commitment. This increase was found to be at moderate level according to the results. Cluster sampling was used in the collection of qualitative data. 2 managers and 10 teachers working in elementary and middle schools were interviewed. The majority of the managers and the teachers who participated in this study expressed negative opinion regarding the dimensions of "organization and human resources management" and "planning and decision making". Most of the participants indicated positive opinion in terms of the dimensions of "team work", "communication" and "guidance" which underline that school managers are sufficient in these dimensions. These results also support the quantitative analysis. Key Words: Managerial Effectiveness, Organizational Commitment, Teacher, Manager, Elementary School, Middle School.