Özet:
Mercimekte tane dökme nedeniyle oluşan hasat kayıpları önemli bir sorun oluşturmaktadır. Bu araştırmada, kırmızı mercimekte tane dökme önleyici kimyasal kullanımının hasat kayıplarını azaltmadaki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Deneme, tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Talat Demirören deneme istasyonunda 2012-2013 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Denemede, iki mercimek çeşidi (Çağıl ve Fırat 87), iki uygulama zamanı (bakla bağlama ve hasattan 15 gün önce) ve beş farklı uygulama dozu (0, 50, 100, 150, 200 ml/da) kullanılmıştır. Çeşitler ana parsellerde, uygulama zamanları alt parsellerde ve uygulama dozları alt alt parsellerde yer almıştır. Tane dökme önleyici olarak Pro Pulse + organik silikonlu yayıcı yapıştırıcı uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre tane ve bakla dökme nedeniyle mercimekte hasat kayıplarının ortalama 6.62 (100 ml/da) ile 8.27 kg/da (kontrol) arasında değiştiği belirlenmiştir. Farklı zaman ve dozlarda kimyasal uygulamanın tane verimine etkisi önemli (P<0.01) bulunurken, bakla ve tane dökme nedeniyle oluşan hasat kayıplarına etkisinin önemli olmadığı belirlenmiştir. Pro Pulse uygulamasının hasat kayıplarını azaltıcı etkisi gözlemlenmesine rağmen, çevre şartlarının maskeleyici etkisinin ilacın etkinliğini engellediği belirlenmiştir. 100 ml/da kimyasal uygulamanın hasat kayıplarını azaltmadaki etkisinin diğer uygulamalara göre etkili olduğu belirlenmiştir. Bakla ve tane dökme nedeniyle oluşan kayıpların daha iyi belirlenebilmesi ve tane dökme önleyici olarak kullanılan kimyasalın etkisinin daha etkin olarak ortaya çıkartılması için araştırmalar farklı yıl ve yerlerde yürütülmelidir.
Harvest losses due to pod drop and shattering are one of the more important problems in lentil production. The objective of this study was to determine the effect of chemical foliar application to prevent and decrease harvest losses in red lentil. Experiment was carried out in split-split plots in a randomized complete block design with three replications at Talat Demiroren Experiment station of GAP Agricultural Research Institute, Sanliurfa, Turkey in 2012-2013 growing season. Two cultivars (Firat 87 and Cagil), two different application times (pod set and 15 days before harvest) and five different doses (0, 50, 100, 150, 200 ml/da) of the chemical were used in the experiment. Cultivars in main plots, application times in sub plot and doses were applied in sub-sub plots. To prevent pod shattering, Pro Pulse and organic glue spreader were applied together. According to the research results, harvest losses due to pod drop and shattering ranged from 5 to 7 % in red lentil. The effect of different application times and different doses were significant (P˂0.01) for grain yield while the effect of different application times and different doses had no significant effect on harvest loses. Although the effect of Pro pulse application for reducing harvest losses was observed, the efficiency of the application was confounded by masking effect of the environmental factors. Application of 100 ml/da dose was effective to reduce harvest losses compared to the other doses. To better determine the efficiency of the chemical used to prevent pod drop and shattering, research should be carried out in different years and places.
