Öğretmenlerin örgütsel yıldırma ve işe yabancılaşma algıları arasındaki ilişki / The relationship between organizational mobbing and work alienation on the teachers' perceptions

Abstract

Bu araştırma, Şanlıurfa ili merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı' na bağlı devlet okullarında (Anaokulu, İlkokul, Ortaokul ve Lise) görev yapan öğretmenlerin okullarda maruz kaldıkları örgütsel yıldırma ile işe yabancılaşma algıları arasındaki ilişkiyi belirlemek ve çeşitli değişkenlere göre incelemeyi amaçlamıştır. Araştırmanın verileri 2013 Nisan-Mayıs aylarında 423 öğretmenden elde edilmiştir. Araştırmanın verilerini elde etmek için "İşyerinde Psikolojik Taciz Ölçeği" ve "İşe Yabancılaşma Ölçeği" kullanılmıştır. Veriler, SPSS 16.0 programıyla analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, frekans ve yüzde dağılımı, aritmetik ortalama ve standart sapma, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey, Scheffe testleri, basit korelâsyon ve regresyon kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin örgütsel yıldırma algı düzeyleri ile işe yabancılaşma algı düzeyleri arasında orta düzeyde, pozitif yönde bir ilişki ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin örgütsel yıldırma algı düzeyleri arttıkça, işe yabancılaşma algı düzeyleri de artmıştır. Bunun yanı sıra, öğretmenlerin örgütsel yıldırma algı düzeyleri ile işe yabancılaşma algı düzeylerini etkileyen bazı faktörler tespit edilmiştir. Bu bağlamda, öğretmenlerin örgütsel yıldırma algı düzeylerinde; cinsiyet, medeni durum, yaş, mezun olunan fakülte, mesleki kıdem, çalışılan okuldaki öğretmen sayısı, çalışılan okuldaki hizmet süresi, doğma büyüme Şanlıurfalı olup olmama, sendikalı olup olmama, öğretmenliği kendi isteğiyle seçip seçmeme ve öğretmenlik unvanına göre farklılaşma görülmemiştir. Diğer taraftan, mezuniyet düzeyi, okul türü ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılaşma görülmüştür. Öğretmenlerin işe yabancılaşma algı düzeylerinde; medeni durum, yaş, doğma büyüme Şanlıurfalı olup olmama, sendikalı olup olmama, çalışılan okulda geçirilen süre (yıl) ve öğretmenlik unvanına göre farklılaşma görülmemiştir. Buna karşın, cinsiyet, mezun olunan fakülte, branş, mezuniyet düzeyi, mesleki kıdem, öğretmenliği kendi isteğiyle seçip seçmeme, okul türü ve çalışılan okuldaki öğretmen sayısı değişkenlerine göre anlamlı bir farklılaşma görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Örgütsel yıldırma, işe yabancılaşma, okul, öğretmen The aim of this research is to determine, according to some variables, the relationship between organizational mobbing and work alienation of the teachers who work at public schools (kindergarden, primary, secondary and high schools) in central Şanlıurfa. The data via "Workplace Mobbing Scale" and "Work Alienation Scale" have been obtained from the 423 teachers during the April-May of 2013. The data was analyzed by SPSS 16.0. In the analysis, frequency, percentage distribution, arithmetic average, standard deviation, t-test, simple way analysis of variance (ANOVA), Tukey, Scheffe tests, simple correlation and regression were used. The result of this research has shown that there is a mid-level positive correlation between teacher's perception level of organizational mobbing and work alienation. The more the perception level of organizational mobbing of teachers increases, the more the perception level of work alienation of teachers increases. It has further indicated that there is no significant differentiation in the perception level of organizational mobbing of teachers according to gender, marital status, age, graduation, professional seniority, quantity of teachers in the school, the length of service in the school, being from Şanlıurfa, union membership, voluntary choice of profession and teaching status. However, there is a meaningful differentiation according to the level of graduation, type of school, and the discipline. As for the teacher's perception level of work alienation, the study has revealed that there is no significant differentiation with regard to marital status, age, being from Şanlıurfa, union membership, the length of service in the school, and teaching status. On the other hand, a meaningful differentiation has been observed in accordance with gender, graduation, level of graduation, discipline, professional seniority, voluntary choice of profession, type of school, quantity of teachers in the school. Key Words: Organizational mobbing, work alienation, school, teacher