Harran Ovası'nda su-tuz dengesinin belirlenmesinde WaSim bilgisayar programının kullanılabilirliği / The use of WaSim computer program to determine the water-salt balance in the Harran Plain, Southeast Turkey

Abstract

Harran Ovasında sulama ile birlikte önemli düzeyde drenaj sorunu ortaya çıkmıştır. Bu çalışma, 2012 yılında, Şanlıurfa İli, Harran İlçesi, Gürgelen Köyünde yürütülmüştür. Araştırmada, Harran Ovası koşullarında kontrollü ve serbest drenajın su-tuz dengesi üzerine etkilerinin, WaSim simülasyon sonuçları ile ölçülen değerler karşılaştırılmıştır. Deneme konuları; serbest drenaj ve su tablasının dren seviyesinin 1 metre üzerinde tutulduğu kontrollü drenaj olmak üzere 2 farklı drenaj uygulamasından oluşmuştur. Ölçülen değerler; drenaj suyu miktarları ve tuzlulukları, su tablası derinlikleri ve toprak tuzluluklarıdır. İki metotla elde edilen sonuçlar arasında, drenaj suyu miktarları ve tuzlulukları Ttest'ine göre istatistiki olarak önemli düzeyde farklılıklar göstermiştir. Su tablası derinlikleri, üst toprak tuzlulukları ve bitki kök bölgesi tuzlulukları arasındaki farklılıklar ise Ttest'ine göre %95 olasılıkla önemsizdir. Bu çalışma ile WaSim simülasyonlarının belirtilen konuların tahmininde başarılı bir şekilde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: WaSim, kontrollü drenaj, su-tuz dengesi, Harran Ovası Irrıgation together with drainage are significant problems for agriculture in the Harran Plain, SE Turkey. This research was conducted in the year of 2012 in Sanliurfa province, Harran district, Gürgelen village. In the Harran plain and under the influence of controlled and free drainage conditions, the salt water balance measured in the field and calculated using the waSim simulation model was compared. Experimental conditions were: 1) free drainage and 2) controlled drainage under which the water table level kept at about 1 m level. Measured parameters were drainage water quantity and salinity, depth of groundwater and soil salinity. In terms of drainage water quantity and drainage water salinity the values obtained from two methods, using Ttest, the differences were statistically significant. Whereas the difference between the depth of groundwater, salinity of surface soil and root zone, again using Ttest, were statistically insignificant at 95% level. We conclude that the model can be succesfully used for the estimation of the above mentioned parameters in drainage and soil salinity. KEY WORDS: WaSim, controlled drainage, water-salt balance, Harran plain