Halfeti ve Birecik'te antepfıstığı (Pistacia vera L.) yetiştirilen topraklarda ve yaprakta çinko noksanlığının belirlenmesi / Determination of zinc deficiency at soil and leaf samples on pistachioa (Pisticia vera L.) trees growing in Birecik and Halfeti

Abstract

Bu çalışma Şanlıurfa ilinin Halfeti ve Birecik ilçeleri civarında yetiştiriciliği oldukça fazla yapılan antepfıstığı (Pisticia vera L.,) bitkisinin yetiştirildiği alanlarda çinko durumunun belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin bir kısmında yapılan araştırmalara göre bölgedeki antepfıstığı ağaçlarında yaygın çinko noksanlığı mevcuttur. Çinko noksanlığı ağaçların çinko verimini önemli derecede azaltmaktadır. Bölgede yapılan araştırma bu bakımdan önemlidir. Çalışmada materyal olarak 0-30 cm derinlikten alınan 100 adet toprak örneği ve aynı zamanlı olarak alınan yaprak örnekleri kullanılmıştır. Toprak örneklerinde yapılan analizler sonucunda örneklerin genelde tınlı bünyeli, tuz oranı düşük, organik madde düzeyi ve katyon değişim kapasitesi orta derecede olduğu ve kireç oranının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Halfeti toprak örneklerinin tamamında çinko kritik değerin altında belirlenmiştir. Birecik toprak örneklerinin %90'ında çinko değeri kritik seviyenin altında, %10'unda kritik değerin üzerinde belirlenmiştir. Halfeti ilçesinde yaprakların %30'unda çinko normal seviyede, %70'inde ise noksanlık seviyesindedir. Birecik ilçesinde yaprak örneklerinin çinko içeriği %54 normal, %45 noksan, %1 yüksek olarak belirlenmiştir.. Antepfıstığı bahçelerinde yapılan araştırma sonunda Birecik ve Halfeti ilçelerinde hem toprak hem yaprak örnekleri üzerinde yapılan çalışma neticesinde genel olarak çinko noksanlığı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu durumun nedenleri arasında, toprak pH'sının yüksek olması çinkonun diğer besin elementleri ile yaşadığı antagonizm, çinkolu yaprak gübrelerinin yeterince uygulanmaması gibi nedenlerle açıklanabilir. Çinko bitkide birçok metabolik işleve sahiptir. Enzimlerin yapımında bulunması ve aktive etmesi karbonhidrat, protein ve oksin metabolizmasında rol oynaması en önemli işlevleri arasındadır. Çinko, bu yönüyle fotosenteze katkıda bulunmaktadır. Yüksek verim ve kaliteli ürün elde edebilmek için kültürel tedbirlerin başında gübreleme gelmektedir. This study was carried out to determine the amount of Zinc in differentareas, especially in Halfeti and Birecik towns of Sanliurfa, where pistachio (Pistichia vera L.) is commonly grown. Acorrding to the studiy carried out in different parts of the Southeastern Region of Anatolia, Zinc deficiency was observed in mos of the pistachio trees in the region. Zinc deficiency decimates the Zinc efficiency in thetrees. Therefore, this study carried out in this area is most important. In the study, 100 different soil samples were collecte from depths of 0-30 cm and leaf samples were colleceted from same locations. As a result of physical and chemical analysis of the soil, it was deteermined that samples were generally lomany, none salty and low. Organic matter contained moderatly cation exchang capacty ans high lime contend. According to results, zinc level of Halfeti town's soil were determinend under critical level. 90 % of zinc levels of Birecik soil was under critical and 10 % was onder critical level. 30 % of the zinc content of the Halfeti soils was at the normal and 70 % was at the doficiency level. 54 % of the leaf zinc content of the Birecik was normal, 45 % was deficient and 1 % was determinend high.According to research conducted on the Gaziantep pictachhio orchards grown at the Birecik and Halfeti it was generally determined that zinc content of the soil and leaf was at the deficiency level. This may be a resuıt of high soil pH that reducing the avaliability of another plant nutritions and insufficient application of zinc leaf fertilizer. Zinc has many metabolic functions on the plants. Function in the Enzymes and play a role on the carbonhydrate, protins and auxin metabolizm is considerable tasks. In this regards, zinc contributes to the process of photosynthesis. In order to eliminate the zinc deficiency at the high lime contained soils of the Birecik and Halfeti towns, zinc fertilizer must be frequently given from leafs.