Özet:
Çalışma, 120 tane CIMMYT (Uluslararası Buğday ve Mısır İyileştirme Merkezi), ICARDA (Kurak Alanlarda Uluslararası Tarımsal Araştırma Merkezi) ve yerel olarak gözlem bahçesinden elde edilen ileri kademe makarnalık buğday hattında benzer agronomik karakterleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışma, 2015-2016 yıllarında Diyarbakır GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsünün deneme sahasında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada materyal olarak 120 ileri kademe makarnalık buğday hattı ile beş adet tescilli çeşit (Artuklu, Eyyubi, Güney Yıldızı, Şahinbey, Zenit) kullanılmıştır. Araştırma, Augmented deneme desenine göre her birinde 25 parsel bulunan altı blokta yürütülmüştür. Fizyolojik, fenolojik, morfolojik ve kalite özellikleri, verim ve verim unsurları incelenmiştir. Özellikler arası ve genotip-özellik ilişkilerini değerlendirmek amacıyla Biplot analiz yöntemi uygulanmıştır. Analiz neticesinde birbiriyle ilişkili olan özellikler ile belirli özellikler yönünden öne çıkan genotipler görsel olarak gösterilmiştir. Oluşturulan Biplot grafiğinde hatların çoğu kalite özellikleri yönünde yer alarak protein oranı, camsı tane oranı ve bin tane ağırlığı yönünden üstünlük göstermişlerdir. Araştırma sonucunda geçen 3, 5, 9, 18, 21, 24, 27, 34, 37, 49, 54, 89, 78, 94, 102 ve 110 numaralı hatların sonraki testler için umut verici olduğu bulunmuştur.
The study aimed to assess same agronomic characteristics at 120 CIMMYT (International Wheat and Corn Improvement Center), ICARDA (International Center for Agricultural Research in the Dry Areas) and locally observation garden derived durum wheat advanced lines. Field trial was carried out in the experimental field of GAP International Agricultural Research Institute in Diyarbakır in 2015-2016 growing season. Hundred twenty durum wheat advanced lines and five standarts (Artuklu, Eyyubi, Güney Yıldızı, Şahinbey, Zenit) were used as experiment material. Experiment was conducted by Augmented Experimental Desing consisting of six blocks of which every block had twenty five plots. Physiological, phenological, morphological and quality characteristics, yield and yield components were examined. Biplot analysis method was performed to evaluate between-traits and genotype-traits interactions. Biplot graphs showed the presence of correlated characteristic and the promising entries for targeting traits. Biplot graph, showed superior lines for protein content, vitrousness and thousand grain weight a by taking part in the direction of quality traits. It was concluded that entry no 5, 9, 18, 21, 24, 27, 34, 37, 49, 54, 89, 78, 94, 102 and 110 were found to be promising for further testing.
