Harran Ovası'nda mısır (Zea mays L. indendata) bitkisi için toprak üstü ve toprak altı damla sulama uygulamaları araştırılması / Searching applications of surface and subsurface drip irrigation for corn (Zea mays L. indendata) plant in Harran Plain

Abstract

Harran Ovası koşullarına göre, 2016 yılında Harran Üniversitesi uygulama alanında yürütülen çalışmada mısır (Zea mays L. indendata) bitkisi yetiştiriciliğinde farklı sulama uygulamaları içeren toprak üstü damla sulama sistemleri (TÜDSS) ve 40 cm (D40) lateral derinliğine uygulanan toprak altı damla sulama sistemleri (TADSS)'nin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Her iki sulama sisteminde sulama konuları Class A Pan buharlaşma kabına göre, I1 (1.5), I2 (1.25), I3 (1.0), I4 (0.75), I5 (0.5) belirlenmiş ve Class A Pan Bitki Katsayıları (Kcp) araştırılmıştır. Mısır bitkisi için verim ve verim unsurları elde edilmiş, sulama suyu miktarı (I), bitki su tüketimi (ET), su kullanım ve sulama suyu kullanım randımanları (WUE ve IWUE) hesaplanmıştır. Farklı sulama suyu uygulamalarının mısır bitkisine ait bazı morfolojik ve fizyolojik özellikleri üzerine etkisi irdelenmiştir. Diğer yandan, çalışmada sabit su (I3) uygulamasına bağlı olarak farklı lateral derinlikleri için; 30, 40, 50 cm (D30, D40, D50) en uygun TADSS lateral derinliği araştırılmıştır. Son olarak çalışmada, TADSS'de toprak derinliğine bağlı olarak topraktaki tuz değişimi irdelenmiştir. Çalışma sonucunda, Kcp katsayısı her iki sulama sistemi için 1.25 olarak elde edilmiştir. TÜDSS ile elde edilen verim miktarları 698.4 kg da-1- 1151.5 kg da-1, TADSS ile elde edilen verim miktarları ise 705.4 kg da-1-1157.5 kg da-1 olarak elde edilmiştir. TÜDSS ve TADSS ile uygulanan sulama suyu miktarı konulara göre aynı olup 421.5 ile 1264.5 mm arasındadır. ET değerleri; TÜDSS'ye göre 585.7-1294.6 mm, TADSS'ye göre 572.5-1286.7 mm'dir. WUE ve IWUE değerleri sırasıyla; TÜDSS için 0.82-1.19 kg m-3, 0.83-1.66 kg m-3 ve TADSS için 0.83-1.23 kg m-3, 0.84-1.67 kg m-3 olarak hesaplanmıştır. TÜDSS ve TADSS'de kök uzunluğu hariç, bitki boyu, bitki sap kalınlığı, koçan yüksekliği, koçan boyu, koçan kalınlığı, koçanda dane ağırlığı, bin dane ağırlığı, klorofil indeksi gibi bazı morfolojik ve fizyolojik özelliklerde sistemler arasında belirgin bir fark saptanmamış ancak su uygulama konuları arasında farklılıklara rastlanmıştır. TADSS için en uygun lateral derinliğin belirlenmesinde verim değerleri dikkate alınmış ve derinlikler arasında istatistiksel olarak belirgin bir farka rastlanmadığı görülmüştür. Toprak tuzluluğunun irdelendiği sulama konularında; I1, I2, I3, I4 ve I5 tuzluluğun 1.4-2.4 dS m-1 değiştiği gözlemlenmiştir. Toprak pH değeri ise 7.32 ile 7.64 arasında değişim göstermiştir. 30 cm ve 60 cm toprak katmanlarında tuz değişimi incelendiğinde istatistiksel yönden fark bulunmuştur.Toprak tuzluluğunda katmanlarda sulama suyu miktarına bağlı olarak her bir konuda doğrusal artış gözlemlenmiştir. Ancak, farklı lateral derinliklerinin araştırıldığı ve sabit sulama suyu miktarının (I3) uygulandığı D30, D40 ve D50 konularda ise, istatistiksel olarak toprak katmanlarında bir farka rastlanmamıştır. According to the condition of Harran Plain, it has been aimed comparison of surface drip irrigation system (SDIS) and subsurface drip İrrigation system (SSDIS) with different irrigation practices, in the study which is conducted at Harran University in 2016. Determining İrrigation subject in both İrrigation system, according to vaporization vessel Class A Pan it has been determined, I1 (1.5), I2 (1.25), I3 (1.0), I4 (0.75), I5 (0.5) plants of Class a pan's coefficients (Kcp) have been searched. Amount of yield obtained, amount of İrrigation water (I), water consumption of the plant (ET), yields of water and İrrigation water (WUE and IWUE) have been calculated. The effects of different irrigation water applications on some morphological and physiological characteristics of corn plant were investigated. The study also investigated the most appropriate lateral depth for SSDIS, lateral a depth has been applied as 0.30, 0.40, 0.50 and the salt exchange in the soil have been determined depending on the depths. As a result of the study, the Kcp coefficient was obtained as 1.25 for both irrigation systems. The yields quantities obtained with SDIS were obtained 698.4-1151.5 kg da-1, SSDIS yields quantities 705.4-1157.5 kg da-1. According to the subjects the amount of irrigation water applied by SDIS and SSDIS is the same and it is between 421.5-1264.5 mm. ET values are 585.7-1294.6 mm according to SDIS and 572.5-1286.7 mm according to SSDIS. WUE and IWUE values have been calculated as 0.82-1.19 kg m-3, 0.83-1.66 kg m-3 for SDIS and 0.83-1.23 kg m-3, 0.84-1.67 kg m-3 for SSDIS respectively. Some morphological features such as root length, plant height, stem handle thickness, stump height, of the cob, stump thickness, cob weight, weight on the stomach, 1000 seed weight in SDIS and SSDIS haven't determined clearly between the systems, but there difference between water application subject. The most appropriate lateral depth was determined for TADSS, yield values were taken into account and there is no statistically significant difference was found between the depths. In irrigation issues in which soil salinity is investigated; It has been observed that the salinity of I1, I2, I3, I4 and I5 is 1.4-2.4 dS m-1.Soil pH value varied from 7.32 to 7.64. When the salt changes were examined in 30 cm and 60 cm soil layers, there was found a statistical difference. In soil salinity, a linear increase in each area was observed depending on the amount of irrigation water in the layers. However, in D30, D40 and D50, where different lateral depths were investigated and the amount of constant irrigation water (I3) was applied, there was no statistically differences were found in the soil layers.