Şanlıurfa yerli bal arılarının (Apis mellifera l.) fizyolojik ve davranış özelliklerinin belirlenmesi / Determination of physiological and behavioral characteristics of native honey bees of Sanliurfa

Abstract

Bu çalışmada, Şanlıurfa yerli bal arılarının fizyolojik ve davranış özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Şanlıurfa yerli bal arısını temsil eden bir damızlık koloniden üretilen ana arılar ile oluşturulan yeni kolonilerin arılı çerçeve sayısı, yavru alanı gelişimi, uçuş etkinliği, bal verimi, kışlama yeteneği, oğul verme eğilimi, hırçınlık, hijyenik davranış gibi fizyolojik ve davranış özellikleri belirlenmiştir. Ana arılar çıkış ağırlığına göre hafif ve ağır olmak üzere iki grupta, yavru alanı gelişimi ve arılı çerçeve sayısı 6 dönemde, uçuş etkinliği, oğul verme eğilimi ve hırçınlık özellikleri ise 3 dönemde incelenmiştir. Hafif ana arı grubunda ana arı çıkış ağırlığı ortalaması 170.36±2.688 mg ve ağır ana arı grubu ortalaması 211.67±5.523 mg olarak elde edilmiştir (P<0.01). Hafif ana arı grubu arılı çerçeve sayısı ortalama 3.56±0.103 adet, ağır ana arı grubunda ortalama 3.07±0.098 adet olarak bulunmuştur (P<0.05). Hafif ana arı grubu yavru alanı ortalaması 1069.56±79.676 cm2 iken ağır ana arı grubu yavru alanı ortalaması 823.89±79.333 cm2 olarak ölçülmüştür (P<0.05). Uçuş etkinliği bakımından hafif ana arı grubu ortalaması 15.00±1.991 adet, ağır ana arı grubu ortalaması 14.407±2.201 adet olarak elde edilmiştir (P>0.05). Hırçınlık davranışı bakımından hafif ana arı grubu ortalaması 3.21±0.330 adet/dk, ağır ana arı grubu ortalaması 2.48±0.365 adet/dk olarak tespit edilmiştir (P>0.05). Hafif ana arı grubu hijyenik davranış testinde temizlenmiş gözlerin ortalaması 95.6±5.58 adet, ağır ana arı grubunda ise 78.8±17.97 olarak elde edilmiştir (P<0.05). Hafif ve ağır ana arı gruplarının bal verimi ortalamaları arasında fark bulunamamıştır (P>0.05). Kışlama yeteneği hafif ana arı grubu için %46, ağır ana arı grubu için %83 olarak belirlenmiştir. Deneme süresince yaşama gücü %86.95 olarak belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Bal arısı, ana arı, fizyolojik özellikler, davranış özellikleri Determination of the physiological and behavioural characteristics of local honey bees of Şanlıurfa was aimed in this study. Some physiological and behavioural features such as the number of the frames covered with bees, development of brood areas, flight activity, honey production, overwintering success, swarming tendency, aggression and hygienic behaviour of the colonies established from queen bees produced from a breeding colony which represents Şanlıurfa local honey bees were determined. Queens were divided into two categories according to the emerging weights as light and heavy groups. The number of the frames covered with bees and the development of the brood areas was evaluated in 6 different periods. Some characteristics such as swarming tendency and aggression were determined in 3 different periods. The average emergence weight values were determined to be 170.36±2.688 mg for the light group and 211.67±5.523 mg for the heavy group (P<0.01). The average number of the frames covered with bees for the light and heavy groups were found as 3.56±0.103 and 3.07±0.098 respectively (P<0.05). The average brood areas were determined to be 1069.56±79.676 cm2 for the light group and 823.89±79.333 cm2 for the heavy group (P<0.05). The average flight activity number was 15.00±1.991 for the light group and 14.407±2.201 for the heavy group (P>0.05). The average value in terms of aggression was 3.21±0.330 pcs/min for the light group and 2.48±0.365 pcs/min for the heavy group (P>0.05). The average number of the cleaned brood cells for the hygienic behaviour test was determined to be 95.6±5.58 for the light group and 78.8±17.97 for the heavy group (P<0.05). There were no significant differences between the light and heavy groups with respect to average honey production values (P>0.05). The overwintering abilities were determined to be 46% for the lightgroup and 83% for the heavy group. The vitality rate of honey bees during the trial was 86.95%. KEY WORDS: Honey bee, queen bee, physiological characteristics, behavioural characteristics