Adıyaman'da ekilen buğday çeşitlerinin tercihinde verim, kalite ve pazar fiyatının etkisi / Impact of yield, quality and marketing prices onto variety preference in wheat in adiyaman

Abstract

Bu çalışma, Adıyaman ilinde yaygın ekilen makarnalık ve ekmeklik çeşitlerin tercihinde daha karlı olanı saptamak amacıyla Eskihüsnü Mansur köyünde 2013-2014 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Çalışmada, Adıyaman bölgesinde yaygın olarak ekilişi yapılan 5 ekmeklik (Kaşifbey 95, Meta 2002, Ceyhan 99, Pandas, Gönen 98) ve 5 makarnalık (Tüten 2002, Ege 88, Sarıçanak 98, Svevo, Fırat 93) olmak üzere toplam 10 buğday çeşidi ile tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada; başaklanma gün sayısı, bitki boyu (cm), m2'de başak sayısı (adet/m2), başakta başakçık sayısı (adet/başak), başakta tane sayısı (adet/başak), başakta tane ağırlığı (g/başak), bin tane ağırlığı (ekmeklik ve makarnalık), hektolitre ağırlığı (ekmeklik ve makarnalık), % protein (ekmeklik ve makarnalık), gluten miktarı (ekmeklik) alveograf değeri (ekmeklik), zeleny sedimentasyon (ekmeklik), % camsılık (makarnalık), B değeri (makarnalık) karakterleri incelenmiştir. Yapılan varyans analizlerinde, incelenen özellikler bakımından çeşitlere ilişkin %1 ve %5 seviyesinde önemli farklılıklar belirlenmiştir. Buğday çeşitlerinin verim ve pazar fiyatı karşılaştırması yapılmış olup Tüten 2002 çeşidinin en verimli (458.89 kg/da) olduğu bulunmuştur. Çeşitlerin pazar fiyatı araştırmasında ise en yüksek fiyat Svevo çeşidine verilirken (858.8 Kr/kg) en düşük fiyat Meta 2002 (797.5 Kr/kg) çeşidine verilmiştir. Piyasa fiyatı ile verim miktarının çarpılması sonucunda en karlı çeşit Tüten 2002 (386,06 TL/da) olarak hesaplanmıştır. Piyasa fiyatı ve çeşitlerin bazı kalite özellikleri arasında regresyon ve korelasyon analizleri sonucunda çeşitlerin bazı fiziksel özelliklerinin piyasa fiyatını belirlemede istatistiksel önemde olmadığı bunun yanında kalite özelliklerinin piyasa fiyatı karşılaştırmasında istatistiksel önemde olduğu görülmüştür. Makarnalık buğdayın ekmeklik buğdaya göre daha karlı olduğu çeşit tercihinde sıralamanın; Tüten 2002, Fırat 93, Gönen 98, Svevo ve Sarıçanak 98 şeklinde olduğu anlaşılmıştır. This study aimed to investigate the most profitable cultivars among widely grown bread and durum wheat varieties. Frield trial was carried out in Eski hüsnümansur village in 2013-2014 cropping season in Adıyaman. Widely grown 5 durum and 5 bread wheat cultivars were employed and tested by randomized complete block design with 3 replications. Durum wheat cultivars were Tuten 2002, Ege 88, Sarıcanak 98, Svevo and Fırat 93 where as bread wheat cultivars were Kasifbey 95,Meta 2002, Ceyhan 99, Panda and Gönen 98. Number of days to heading (days) plant height (cm), number of spike/m2, number of spikelet per spike, number of grain per spike, grain weight per spike (g), 1000 kernel weights (g), hektoliter weights (kg), protein %, gluten content %, alweograph, zeleny sedimantasyon (ml), vitreousness %, b value, yield (kg/da), marketing prices (Kr/kg) and profitablity (TL/da) were scored. Results of variance analysis for grain yield indicated that Tüten 2002 (458.89 kg/da) was found to be highest yielding cultivar, Fırat 93 was the second in rank with 453.3 kg/da ANOVA for marketing prices revealed that Tüten 2002 also received the highest marketing price offer (858.8 Kr/kg) where as Sarıcanak 98 was offered the second best price (850.Kr/kg) . Statistically significant correlation coefficients between marketing price vs. quality characteristies were further investigated by regression analysis. The most profitable cultivar was found by multiplying grain yield and marketing price and Tuten 2002 was found to be most profitable cultivar with 386.06 TL/da net return. It was concluded that durum wheat was profitable than bread wheat in Adıyaman and variety preference rank was adviced for farmers as follow; Tüten 2002, Fırat, Gönen 98, Svevo and Sarıcanak-98.