Abstract:
Global karbon döngüsü, stokları ve dengesi gelecek yüzyılın en önemli konulardan biri olacaktır. Bu çalışma Nusaybin (Mardin) bölgesinin işlenmiş ve işlenmemiş bazı tarımsal alanlarında organik ve inorganik karbon miktarları ile stokları hesaplamak ve karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma alanı toplamda 148 000 m2 olup, bunun 30 000 m2'si mera, 78 000 m2'si işlenmemiş ve 40 000 m2'si işlenmiş alanlardan oluşmaktadır. Organik karbon miktarları 8.42 kg C m-2,32.8 kg C m-2 ve 10.38 kg m-2, inorganik karbon miktarları 18.31 kg C m-2, 83.73 kg m-2, ve 110.42 kg m-2 arasında değişmektedir. Organik karbon stokları sırasıyla 252.6, 2 558.4 ve 415.2 ton arasında iken inorganik karbon stokları 549.3, 6 530.9 ve 4 416.8 ton bulunmuştur. Çalışma bölgesinde mera alanları ile tarımsal faaliyetlerin düzenli olarak yapıldığı alanlar karşılaştırıldığında, işlenmiş alanlarda organik maddenin yaklaşık % 51.92 oranında kaybolduğu ortaya çıkmaktadır. Mayınlardan arındırılmış alanlar ile işlenmiş alanlar karşılaştırıldığında ise organik maddenin %57.74' ü kaybolmaktadır. Bu kayıplara aşırı sürüm, hasattan sonra alanda kalan bitki artıklarının otlatma ile tüketilmesi ve anızın yakılmasının sebep olduğu düşünülmektedir. Bölgenin kurak ve yarı kurak olması ve yağışın yetersiz olmasına rağmen bölge karbon stokları ve miktarları beklenenden fazla çıkmıştır. Yüksek kil ve karbon içeriği toprakların organik karbon miktarları ve stokların yüksek çıkmasına neden olduğu düşünülmektedir.
Global carbon cycle, stocks and balance will be very important topics in the future century. An objective of this study was to establish and comparing the organic and inorganic carbon amounts with stocks in the cultivated and uncultivated lands of Nusaybin (Mardin) region. These areas occupy about 148 000 m2 of which 30 000 m2 is pasture, 78 000 m2 uncultivated and 40 000 m2 is cultivated. Organic carbon amounts change as 8.42 kg C m-2,32.8 kg C m-2 ve 10.38 kg m-2,and inorganic carbon amounts as 18.31 kg C m-2, 83.73 kg m-2, ve 110.42 kg m-2, respectively. Organic carbon stocks were found between 252.6, 2 558.4 and 415.2 tones while inorganic carbon stocks were 549.3, 6 530.9 and 4 416.8 tones. Cultivation has caused, losses of organic carbon from the soil when comparing pasture and cultivated soils 51.92% and 57.74% of uncultivated and cultivated. This is likely due to intensive cultivation, burning of the residue or removal to feed animals. Carbon amounts and stocks which is somewhat higher than expected, in spite of arid and semi-arid regions at the studies area. High contents of clay and carbonates likely reduce the rate of oxidation and therefore, increase the rate of organic carbon amounts and stocks. Soil thickness in the plains is also unexpectedly high, supporting the view that the soils are organic carbon amounts and stocks.
