Şanlıurfa İl Merkezine bağlı köylerde tarım iş kolunda akut yaralanma sıklığı ve kişi / ortam faktörleri / Frequency of acute injury and personal/environmental factors in agriculture in villages of Şanliurfa city centre

Abstract

Bu araştırmada, Şanlıurfa il merkezine bağlı köylerde tarım iş kolunda akut yaralanma sıklığı ve kişi/ortam faktörlerini saptamak amaçlanmıştır. Kesitsel araştırma tipinde yürütülen bu çalışmada, Şanlıurfa il merkezine bağlı toplam 324 köyde akut kaza/yaralanma sıklığı %4 kabul edilerek %95 güven düzeyinde 1.2 desen etkisi ile rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak 40 köye ulaşılması, gidilen her köyde 10 hanenin seçilerek toplamda 400 haneye ulaşılması planlanmış ve 382 haneye ulaşılmış olup, yanıtlama hızı %95,5?dir. Şubat-Mart 2013 ayları arasında saha çalışması yürütülen araştırmada, araştırmacı tarafından literatür incelenerek ve benzer çalışmalar taranarak 30 sorudan oluşan Hanehalkı Soru Kağıdı ve 62 sorudan oluşan Kaza/Yaralanma Soru Kağıdı veri toplama amacıyla kullanılmıştır. Veri girişi ve analizlerde SPSS 11,5 istatistik paket programı kullanılmış olup, iki grup arasındaki farkı karşılaştırmada sürekli değişkenler için ?t testi?, kategorik değişkenler için ?ki-kare? kullanılmıştır. Çalışmada yer alan 382 hanede ortalama kişi sayısı 5,8±6?dır. Hanehalkının %47,3?ü kadın, %52,7?si erkek olup ortalama yaşları 24,1±18,2?dir. Son bir yıl içinde tarımsal kaza/yaralanma sıklığı %5,9 olup, tarımsal kaza/yaralanma sonucu ölüm hızı yüz binde 2,2 bulunmuştur. Kaza/yaralanmaların nedenlerine göre dağılımı; %35,6 düşme/çarpma, %17,4 hayvanlar, %11,3 kavga, %9,0 sıcak su/süt dökülmesi, %8,3 araba/bisiklet/motosiklet, %5,3 tarım alet ve makineleri, %5,3 ilaç/pestisit zehirlenmesi, %5,3 malzeme düşme/çarpması, %1,5 elektrik çarpmasıdır. Genel olarak cinsiyet, yaş, tarımda çalışılan süre ile tarımsal kaza/yaralanmalar arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Öğrenim durumu, gelir durumu, herhangi bir hastalık durumu, sağlığa özen gösterme durumu, sağlık durumu, sigara içme durumu ile tarımsal kaza/yaralanmalar arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır (p>0,05). Kaza/yaralanmaya maruz kalan kişi ya da yakınları tarafından kaza/yaralanma nedeni olarak sıklıkla kişinin dikkatsiz davranması ya da gergin/sinirli olması gibi kişiye bağlı faktörler bildirilmiştir. Sonuç olarak, tarım çalışanlarına birincil koruma kapsamında kaza ve yaralanmaları önleme bilincinin kazandırılmasının, ikincil korumak kapsamında ilk yardım eğitiminin verilmesinin ve sağlık yönetimi kapsamında tarımsal kaza/yaralanma sürveyans sisteminin geliştirilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Tarım, kaza, yaralanma The purpose of this study was to determine the frequency of acute injury and personal/environmental factors in agricultural business line of villages at city centre of Şanlıurfa. This cross-sectional study was designed to reach 40 villages using random sampling method with 1.2 design effect in the confidence level of 95% by accepting acute accident/injury frequency as 4% in 324 villages totally at city centre of Şanlıurfa, and thus to obtain 400 houses in total by selecting 10 houses from each village. 382 houses were reached and response rate was 95.5%. In the study whose field study was conducted between February-March 2013, the Household Questionnaire including 30 questions, and the Accident/Injury Questionnaire with 62 questions prepared by researcher by making literature review and searching similar studies were used in order to collect the data. SPSS 11.5 software program was used to make data entry and analysis. The ?t test? for continuous variables and the ?chi-square? for categorical variables were used in comparing difference between two groups. Mean number of people in 382 houses included in the study was 5.8±6. 47.3% of householders were women and 52.7% were men, their average age was 24.1±18.2. Agricultural accident/injury frequency was 5.9% in last one year, mortality rate due to agricultural accident/injury was 2.2 per hundred thousand. Distribution of accident/injuries according to their causes was as follows; fall/ crash of 35.6%, animals of 17.4%, fight of 11.3%, hot water/milk pouring of 9.0%, car/bicycle/ motorbike of 8.3%, agricultural equipments/machines of 5.3%, drugs/pesticide poisoning of 5.3%, material fall/crash of 5.3%, and electric shock of 1.5%. Significant relation between gender, age, agricultural working time, and agricultural accident/injuries was determined in general (p<0.05). No significant difference was determined between educational status, income status, status of any disease, state of taking care of health, state of health, smoking and agricultural accident/injuries (p>0.05). People exposed accident / injury reported that the most frequent reasons were personal characteristics including being careless, and being nervous. Consequently, it was observed in the study that incidence of agricultural accident/injury was high and varied much. It is thought to be useful to raise awareness in preventing accidents and injuries within primary prevention of agricultural workers, to provide first aid education within secondary prevention, and to develop surveillance system of agricultural accident/injury within health management. Key Words: Agricultural, accident, injury