Şanlıurfa koşullarında kışlık ve yazlık bazı şeker pancarı çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi / Determination of yield and quality characters of winter and spring sugar beet varieties for Şanliurfa region

Abstract

Bu çalışmada, Şanlıurfa koşullarında şeker pancarı bitkisinin kışlık ve yazlık olarak yetiştirilebilme olanaklarının araştırılmıştır. Ayrıca aynı ekim bölgesinde kışlık ve yazlık şeker pancarı üretimi için en uygun çeşidin verim ve kalite özelliklerini belirlemek amaçlanmıştır. Deneme, Tesadüf Blokları Deneme deseninde, dört tekerrürlü, parseller 4 sıralı, sıra arası 45 cm, sıra üzeri 20 cm ve sıra uzunluğu 10 m parsel olarak GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) Akçakale işletmesi Gündaş istasyonunda, 2011-2012 yılları arasında kurulmuştur. Parsel alanı (10x0,45x4= 18 m2)?dir. Her iki denemede de dekara 20 kg N ve 10 kg fosfor gelecek şekilde gübreleme yapılmıştır. Materyal olarak kışlık ekimlerde 6 çeşit (Gaida, Jawaher, Franca, Vero, Barbate ve Ciclon) ve yazlık ekimlerde ise 17 çeşit (Achat, Coyote, Visa, Agnessa, Begonia, Brigitta, Calixta, Cassandra, Cesira, Felicita, Pauletta, Valentina, Rosita, Amata, Diamente, Dionetta, Sentinel) kullanılmıştır. Deneme kışlık ve yazlık ekim olarak kurulmuştur. Kışlık ekim, 4 Ekim de hasat ise 18 Haziran?da elle yapılmıştır. Yazlık ekim ise 2 Nisan da, hasat ise 24 Eylül?de yine elle yapılmıştır. Araştırmada; İntaş (çıkış) Sayımı, Yaprak Gelişimi, Sapa (tohuma) Kalkma, Yapraklı Pancar Ağırlığı, Kök Verimi, Şeker Verimi, Kök Gövde Boyu, Kök Gövde Çapı, Hasat İndeksi, Digestion, Arıtılmış Şeker Oranı ve Arıtılmış Şeker Verimi değerleri üzerinde durulmuştur. Araştırmada kök verimi bakımından kışlık ekimde Franca çeşidi 7864 kg/da ile ilk sırayı alırken, yazlık ekimde Sentinel çeşidi 9439 kg/da ile ilk sırayı almışlardır. Arıtılmış şeker verimi bakımından 692.4 kg ile Barbate çeşidi kışlık ekimde ilk sırayı alırken, yazlık ekimde ise 980.9 kg ile Felicita çeşidi ilk sırayı almıştır. ANAHTAR KELİMELER: Şeker pancarı, Şanlıurfa, Kışlık ve Yazlık Ekim, Verim, Kalite In this study, the possibilities of sugar beet plants grown in the winter and summer were investigated in Şanlıurfa conditions. Also the most suitable condition for the production of sugar beet cultivation in the winter and summer varieties aimed to determine in term of the yield and quality characteristics in the same field region. The experiment was established randomized block design, with four replications, plots are designed 4 rows, which are adjust as intra row spacing of 45 cm, above row spacing of 20 cm and a length of 10 m plots in GAP Agricultural Research Institute (GAPTAEM) Akçakale Gundas station between 2011-2012. Plot area (10x0,45x4= 18 m2). A 20 kg da-1 pure nitrogen (N) and 10 kg da-1 pure phosphate (P2O5) was added in both experiment soil. In the experiment was used as material 6 cultivars (Gaida, Jawaher, Franca, Vero, Barbate and Ciclon) for winter crop production period and for summer crop production period 17 cultivars (Achat, Coyote, Visa, Agnessa, Begonia, Brigitta, Calixta, Cassandra, Cesira, Felicita, Pauletta, Valentina, Rosita, Amata, Diamente, Dionetta, Sentinel). Experiment was established both winter and summer planting. The sowing was done on 4 September for winter crop production period and the harvesting was made with hand on 18 June. Also, the sowing date was on 2 April for summer crop production period and the harvesting date was on 24 September. In the investigate was emphasized emergence scoring, leaf development, bolting, weight of plant with leaf, root yield, sugar yield, root length, root diameter, harvest index, digestion, refined sugar rate and refined sugar yield. As a result of this study while the kind of Franca took first place in term of root yield with 7864 kg/da in winter planting, the kind of Sentinel took first place with 9439 kg/da in summer planting. While the kind of Barbate took first placein term of refined sugar yield with 692.4 kg/da in winter crop, while the kind of Felicita took first place with 980.9 kg/da in summer planting. KEY WORDS: Sugar Beet, Şanlıurfa, Winter and Summary Sown, Yield, Quality