Ekstrakorporal dolaşımda venöz kandaki eser elementlerin T.A.S (total antioksidan seviyesi) T.O.S (total oksidan seviyesi) O.S.İ (oksidatif stress indeksi) ile ilişkisi. / The relation between the trace elements in venous blood within the extracorporeal circulation and I.T.A (level of total antioxsidants), L.T.O (level of total oxsidants) and O.S.İ (oxidative stress index)

Abstract

Optimal koşullarda kariyotorasik cerrahinin yapılması ise cerrahi sahanın hareketsiz ve kansız olması gerekmektedir. Bu ortamı sağlamak için kardiyopulmoner bypass sistemi geliştirilmiştir. Kardiyopulmoner bypass (CPB) sisteminde, kalbin yerine pompa cihazı ve akciğerin yerine ise gaz değişim fonksiyonunun geçici olarak karşılayan oksijenatör cihazı kullanılmaktadır. Non fizyolojik olan bu sistemin uygulanması sırasında hastada çeşitli yan etkiler olmaktadır. Kardiyopulmoner bypass ile oluşan yan etkiler; koagülasyon bozuklukları, kan hücreleri ve plazma proteinle¬rinde ekstrakorporeal sistemden geçerken oluşan bozuk¬luklar ve kanın yabancı yüzeylere temasıyla değişik vazoaktif ve biyolojik aktif maddelerin salınımıdır. Yan etkiler sonucunda gelişen bu olaylar immün yanıtın başlamasını tetikler. İmmün yanıtın başlaması ve/veya sürmesinde; katekolaminler, nötrofiller, kompleman sistemi, sitokinler, iskemi reperfüzyon sürecinde açığa çıkan serbest oksijen radikalleri, endotel hasarı ve endotoksin etkilidir. Kanın fizyolojik olmayan ortamlarda sirkülasyonu nedeniyle şekilli kan hücrelerinde ve plazmasında hasar oluşur ve oksidatif stres tetiklenir. Bu çalışmada vücuttaki eser elementlerden Demir, Bakır ve Çinko?nun oluşan oksidatif stres üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışma grubuna çeşitli sebeplerden dolayı kardiyopulmoner bypass cerrahisi ile ameliyat olan toplam 30 hasta dahil edildi. Bu hastalardan kardiyopulmoner bypass öncesinde, kros klemp?in konulması sırasında, kros klemp?in çıkarılması sırasında ve kardiyopulmoner bypass sonrasında olmak üzere her hastadan 4 tüp kan alınarak çalışma gurubu oluşturuldu. Daha sonra toplanan kanlardan, total antioksidan seviye (TAS), total oksidan seviye (TOS), oksidatif stres indeksi (OSİ) ve eser elementlerden Demir, Bakır ve Çinko ölçümleri yapıldı ve eser elementlerin TAS, TOS ve OSİ üzerine etkileri çalışıldı. Sonuç olarak yaptığımız bu çalışmada gruplar arası demir, bakır, çinko, TAS, TOS ve OSİ değerleri arasında anlamlı farklılıklar görülmesine rağmen eser elementlerden demir, bakır ve çinko?nun TAS, TOS ve OSİ üzerine anlamlı bir etkisi görmedik. Bunun sebebi eser elementlerin enzimatik antioksidanların kofaktörü olarak antioksidan sisteme katılıyor olmasına karşın enzimatik yapılarından dolayı düşük sıcaklıklarda işlev görememesinden kaynaklı olduğu düşünüldü. Anahtar Kelimeler: Kardiyopulmoner bypass, kalp akciğer makinesi, serbest radikaller, oksidatif stres, eser (iz) elementler. In optimal conditions; for doing cardiothoracic surgery, the surgical area should be immobile and bloodless. To provide this enviroment; the cardiopulmonary bypass system is improved. In CPB system, a pump equipment is used instead of heart function. An oxygenator equipment is used temporarily to performance the gas exchange function of the lungs. During this nonphysiological system?s implementation, there occur different side effects in patients. The side effects occured by cardiopulmonary bypass are; coagulation disorders occured in the blood and the plasma proteins while passing through the extracorporeal system and the release of vasoactive and biological active materials caused by the blood cell?s contact to the foreign surfaces. These issues caused by the side effects trigger the immune system. Catecholamines, neutrofils, endotoxins and the free oxygen radicals are released during the ischemia and reperfusion which are effective in the beginning and the resuming of the immune response. Because of the circulation of blood in non-physilogical environment; there occurs damage in blood cell?s and plasma proteins and the oxidative stress is triggered. In this study, the blood?s trace elements; iron, copper and zinc?s effects on the oxidative stress are searched. 30 patients who were operated by cardiopulmonary bypass for different kinds of reasons are included in this study group. The study group was made by taking 4 tubes of blood from each of these patients; before cardiopulmonary bypass, during the cross-clamp setting, on the spur moment of detaching the cross-clamp and after the cardiopulmonary bypass. Subsequently, blood total antioxidant status (TAS), total oxidant status (TOS), oxidative stress index (OSI) and trace elements are measured and the effects of trace elements on TAS, TOS, OSI are examined. As a result significant differences were seen between iron, copper, zinc, TAS, TOS, OSI values. However there was no association between blood iron, copper, zinc levels and TAS, TOS and OSI. It is thought that these trace elements are not functional in low temperatures, because of their functionel status. However, these trace elements are joining antioxidant system as the cofactors of the enzimatic antioxidants. Keywords: Cardiopulmonary bypass, heart-lung machine, oxidative stres, trace elements, free radicals