Tarımda riskli sağlık davranışları ve ilişkili faktörler / Risky health behaviors and related factors in agriculture

Abstract

Bu çalışmada Şanlıurfa il merkezine bağlı köylerde tarımsal işletme sahiplerinin tarımda riskli sağlık davranışlarını ve ilişkili faktörleri saptamak amaçlanmıştır. Kesitsel araştırma tipinde yürütülen bu çalışmada, Şanlıurfa il merkezine bağlı toplam 12722 işletmeden %50 görülme sıklığı ve %5 yanılma payıyla 380 işletmeye ulaşılması planlanmış olup, 323'ünde çalışma tamamlanmış, yanıtlama hızı %85'dir. Mayıs-Eylül 2012 ayları arasında saha çalışması yürütülen araştırmada, araştırmacı tarafından literatür incelenerek ve benzer çalışmalar taranarak oluşturulan 15 sorudan oluşan Tarımsal İşletme Sahibi Soru Kağıdı ve 68 sorudan oluşan Tarımda Riskli Sağlık Davranışları Soru Kağıdı veri toplama amacıyla kullanılmıştır. Veri girişi ve analizlerde SPSS 11.0 istatistik programı kullanılmış olup, iki grup arasındaki farkı karşılaştırmada sürekli değişkenler için ?t testi?, üç ve daha fazla grup arasındaki farkı karşılaştırmada ?varyans analizi? kullanılmıştır. Araştırmada karıştırıcı faktörleri ortadan kaldırmak ve her bir bağımsız değişkenin tek başına etkisini belirlemek için çoklu regresyon modeli uygulanmıştır. Çalışmada yer alan 323 kişinin %14,6´sı kadın, %85,4´ü erkektir. Çevresel risklerle ilişkili riskli davranış prevalansı %37,2 ile %96 arasında; hayvanlarla ilişkili riskli davranışların prevalansı %29,6 ile %90,6 arasında; nakliye ve hareketli makinelerle ilgili riskli davranışların prevalansı %7,3 ile % 96,3 arasında; pestisit uygulamalarıyla ilgili riskli davranışların prevalansı %9,4 ile %93 arasında; çocuklara yönelik riskli davranışların prevalansı %34 ile %87,7 arasında; termal stresle ilişkili riskli davranışların prevalansı %13,1ile %92,8 arasında; psikososyal faktörlerle ilişkili riskli davranışların prevalansı %55,3 ile %83,2 arasında bulunmuştur. Genel olarak öğrenim durumu, yaş, tarımda çalışma süresi, işletme büyüklüğü ve mevsimlik işçi çalıştırma durumu ile riskli davranışlar arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Sonuç olarak, çalışmada riskli davranış sıklığının yüksek olduğu, tarımda çalışanlarının sağlığının korunması ve geliştirilmesi için sağlık eğitimi kapsamında tarım nüfusuna yönelik sertifikalı eğitim programlarının düzenlenmesi, sağlık yönetimi kapsamında işverenleri ve işçileri kapsayan tarıma yönelik güvenli davranış sürveyans sistemlerinin geliştirilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Tarımda çalışanlar, riskli davranış In this study, it was aimed to investigate risky health behaviors and related factors of farmworkers in the villages of the center of the Şanliurfa. In this cross-sectional study it was planned to achieve 380 farmers of total 12722 with 50% prevalance and 5% standart deviation, but we conducted the survey with 323 participants (Response rate was 85%). Field work was conducted between May and September 2012. For field study, literature and similar studies were investigated by researcher and developed the Farmers Record Form including 15 questions and the Questionnaire of Risky Health Behaviors including 68 questions. SPSS 11.0 Statistical Programme was used for data entry and analyses. ?t test? and ?Analyses of Variance Test? were used for comparing the differences between groups. The multiple regression model was used to determine variables which was identified related factors in single analyses for eliminating confounding factors. From 323 participants, 14.6% was women, 85.4% was male. Prevalence of behaviors related with environmental risks was among 96% to 37.2%; prevalence of behaviors related with animal´s risks was among 29,6% to 96%; prevalence of behaviors related with transport and mobile machinery related risks was among 7,3% to 96,3%; prevalence of behaviors related with children related risks was among 34% to 87,7%; prevalence of behaviors related with thermal stress related risks was among 13,1% to 92,8%; prevalence of behaviors related with psychosocial risks was among 55,3% to 83,2%. It was found a relation between risky behaviors and education, age of farmers, duration of farm working, and size of farms. As a result of research study was identified a higher prevalence of risky behavior. For protection of health in agricultural population, the certified health training programs for the agricultural population of the scope of health education, health management, including employers and workers under surveillance systems, the development of safe behavior can be useful for agriculture safety and health. Key Words: agricultural workers, risky behaviors