Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin psikolojik şiddete (mobbing) ilişkin görüşleri (Şanlıurfa ili örneği) / The views about psychological mobbing of teachers who work in high school

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Şanlıurfa il merkezinde yer alan genel ve resmi ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin psikolojik şiddete (mobbinge) ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu doğrultuda ortaöğretim okulu öğretmenlerinin ?mesleğe dönük saldırılar?, ?sosyal yaşama dönük saldırılar? ve ?şahsa yönelik saldırılar? boyutlarında psikolojik şiddete ilişkin öğretmen görüşlerini ortaya koymayı, ayrıca öğretmen görüşlerinin ?cinsiyet?, ?kıdem?, ?medeni durum?, ?psikolojik şiddetin kimden görüldüğü? ve ?psikolojik şiddete karşı verilen tepki? gibi değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını saptamak amaçlanmıştır. Araştırma betimsel- ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir ve araştırmada iki ayrı bilgi formu kullanılmıştır. Bunlardan ilki öğretmenlerin kişisel özelliklerine ilişkin bilgileri içeren ve 5 sorudan oluşan ?Kişisel Bilgi Formu? dur. İkinci form öğretmenlerin psikolojik şiddete ilişkin görüşlerini belirlemeye yönelik, araştırmacı tarafından geliştirilen ?Psikolojik Şiddet Ölçeği?dir. Psikolojik Şiddet Ölçeği, 34 maddeden ve 3 boyuttan oluşmaktadır. Araştırmacı tarafından geçerlilik ve güvenirliği test edilen ölçeğin ?mesleğe dönük saldırılar? boyutunda 15, ?sosyal yaşama dönük saldırılar? boyutunda 5, ?şahsa yönelik saldırılar? boyutunda 13 madde yer almaktadır. Araştırmanın çalışma evrenini Şanlıurfa ili merkezinde 13 ortaöğretim okulunda görev yapmakta olan 500 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem alınmayıp çalışma evreninin tümüne ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri SPSS programı ile bilgisayar ortamında yapılmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel analizinde, aritmetik ortalama, standart sapma, frekans, yüzde ve yüzde hesapları yanında t- testi, tek yönlü varyans analizi ve tukey testi kullanılmıştır. Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin mesleki yaşama dönük saldırılar boyutunda yer alan mobbing davranışlarına ilişkin görüşleri cinsiyet, kıdem, medeni durum ve mobbinge karşı verilen tepki değişkenlerine göre farklılaşmazken mobbingin kimden görüldüğü değişkenine göre farklılaşmıştır. Öğretmenlerin, mobbingi en çok müdür ya da müdür yardımcılarından gördükleri sonucuna ulaşılmıştır. Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin sosyal yaşama dönük saldırılar boyutunda yer alan mobbing davranışlarına ilişkin görüşleri kıdem, medeni durum ve mobbinge karşı verilen tepki değişkenlerine göre farklılaşmazken cinsiyet ve mobbingin kimden görüldüğü değişkenine göre farklılaşmaktadır. Buna göre erkek öğretmenler, kadın öğretmenlerden daha fazla mobbinge maruz kalmakta ve öğretmenler, müdür ya da müdür yardımcılarından mobbing görmektedirler. Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin şahsa yönelik saldırılar boyutunda yer alan mobbing davranışlarına ilişkin görüşleri kıdem, medeni durum, mobbingin kimden görüldüğü ve mobbinge karşı verilen tepki değişkenlerine göre farklılaşmazken cinsiyet değişkenine göre farklılaşmıştır. Buna göre erkek öğretmenlerin, kadın öğretmenlere göre daha fazla mobbinge maruz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Psikolojik Şiddet, Ortaöğretim Okulu Öğretmenleri, Psikolojik Şiddet Nedenleri, Öğretmen, Şiddet. This research aims to determine the views about the psychological mobbing of teachers who work in public and official high schools located in Şanlıurfa city centre. Accordingly, it aims to reveal the views of high school teachers on the dimensions of psychological mobbing for ?attacks on the profession?, ?attacks on social life? and, ?personal attacks?; also, to determine whether teachers? views differ according to variables such as ?gender?, ?seniority?, ?marital status?, ?by whom the psychological mobbing is exposed? and, ?the reaction against the psychological mobbing?. The research is conducted with descriptive-relational survey model and two separate questionnaires are used in the study. The first one is ?personal information form? that is composed of five questions and includes information on personal characteristics of teachers. The second form is ?Psychological mobbing scale? developed by the researcher to determine the views of teachers about psychological mobbing. Psychological mobbing scale is composed of 34 articles and 3 dimensions. In the scale of which validity and reliability was tested by the researcher, there are 15 articles in ?attacks on the profession? dimension, 5 articles in ?attacks on social life? dimension, 13 articles in ?personal attacks? dimension The study population consists of 500 teachers who work in 13 high schools in Şanlıurfa city centre. We did not take study samples and tried to reach the whole target population. The statistical analysis of the data obtained from the research is carried out with SPSS program in computer environment. In the statistical analysis of the data arithmetic mean, standard deviation, frequency, percentage and percentage accounts as well as t-test, one-way analysis of variance and Tukey test are used. Views of high school teachers on mobbing behaviours in attacks on the profession dimension do not differ according to gender, seniority, marital status and the response variables against mobbing, but differ according to by whom the mobbing is exposed variable. It is concluded that teachers are mostly mobbed by principals and deputy principals. Views of high school teachers on mobbing behaviours in attacks on the profession dimension do not differ according to seniority, marital status and the response variables against mobbing, but differ according to gender and by whom the mobbing is exposed variable. According to this, male teachers are mobbed more than female teachers and they are mobbed by principals and deputy principals. Views of high school teachers on mobbing behaviours in attacks on the profession dimension do not differ according to seniority, marital status, by whom the mobbing is exposed and the response variables against mobbing, but differ according to gender variable. According to this, it is concluded that male teaches are mobbed more than female teachers. Key Words: Mobbing, Teachers Working in High Schools, Reasons of mobbing, Teacher, Violence .