Fenilketonürili hastalarda prolidaz enzim aktivitesinin araştırılması / Investigation of prolidase enzyme activity in the patients with phenylketonuria

Abstract

Ülkemizde akraba evliliği oranının yüksek olması nedeniyle doğumsal metabolizma hastalıkları sık görülmektedir. Fenilketonüri (FKÜ) en sık karşılaşılan otozomal resesif kalıtımlı Fenilalanin hidroksilaz (FAH) eksikliği sonucu meydana gelen bir aminoasit metabolizma hastalığıdır. Yaklaşık 3.000-4.000 yenidoğanda bir görülmektedir.(2) Bu enzimin eksikliği veya yokluğu mental retardasyon, organ hasarları, postur bozuklukları ve maternal fenilketonüri durumlarında ise gebeliğin ciddi şekilde riskli olması ile sonuçlanır. FAH enzimi, fenilalaninin tirozine hidroksilasyonunu katalizleyen hepatik bir enzimdir . Klasik FKÜ kromozom 12'de bulunan FAH geninin her iki alellerinde mutasyon olması sonucu meydana gelir.(22). FAH geninin her iki kopyasında da mutasyon olunca bu enzim ya inaktif ya da normale göre daha az aktif hale gelir ve bu da vücutta fenilalanin konsantrasyonunun toksik seviyelere ulaşmasına neden olur. Bazı vakalarda FAH'daki mutasyonlar hiperfenilalaninemi diye bilinen fenotipik olarak orta derecede bir FKÜ meydana getirir. Fenilketonüri erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Dikkatli bir diyetle FKÜ'li çocuklar normal hayatlarına devam edebilir ve gebe annelerde sağlıklı çocuklar doğurabilirler. Tedavide genel ilke gıdalar ile alınan fenilalanin miktarını azaltarak kan fenilalanin düzeyini normal sınırlar içinde tutmaktır. Aksi taktirde vücutta oluşan fenilalanin metabolitleri pek çok organ ve dokuda çeşitli proteinlerin sentez ve fonksiyonlarını bozabilmektedir. Vücudumuzda bulunan en yaygın proteinlerden biri olan kollajen proteininin metabolizmasının bu metabolik hastalıktan etkilenip etkilenmediği henüz bilinmemektedir. Biz bu çalışmamızda kollajen turnoverinde önemli bir yeri olan prolidaz aktivitesini FKÜ'li hastalarda inceleyip yaş, kilo ve cinsiyet olarak uyumlu sağlıklı kişilerden oluşan kontrollerle de mukayese ederek bu konuya ışık tutmayı amaçladık. Çalışmamızda yenidoğan tarama testi (Guthrie testi) şüpheli bulunan ve kontrol testleriyle hastalığı kesinleşen 30 fenilketonüri hastası ile 30 sağlıklı bireyin serum prolidaz aktiviteleri Özcan ve arkadaşları tarafından optimize edilmiş modifiye Chinard metodu ile ölçüldü(55). Bulgularımızı SPSS 11.5 windows programında student t testini kullanarak analiz ettik. Sonuç olarak serum prolidaz aktivitesi fenilketonüri hastalarda kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha düşük seviyede bulundu (p<0,001). Bulgularımız ışığında fenolketonüri hastalığında kollajen metabolizmasının etkilendiğini ve turnoverinin anlamlı olarak azaldığını söyleyebiliriz. Anahtar kelimeler: Fenilketonüri, Prolidaz, Kollajen, Prolin In our country, congenital metabolical diseases are very common since the ratio of marriage between relatives is high. Phenylketonuria (PKU) is the most common autosomal recessive metabolism disorder caused by a deficiency in the enzyme phenylalanine hydroxylase (PAH). It seems approximately one in 3.000-4.000 newborn(2). Loss or deficiency of this enzyme results in mental retardation, organ damage, unusual posture and can, in cases of maternal PKU, severely compromise pregnancy. PAH enzyme converts the amino acid phenylalanine to tyrosine, another amino acid, in the liver. Classical PKU is caused by mutations in both alleles of the gene for phenylalanine hydroxylase (PAH), found on chromosome 12.(22) Mutations in both copies of the gene for PAH means that the enzyme is inactive or is less efficient, and the concentration of phenylalanine in the body can build up to toxic levels. In some cases, mutations in PAH will result in a phenotypically mild form of PKU called hyperphenylalanemia. PKU may be treated if diagnosed early. With careful dietary supervision, children born with PKU can lead normal lives, and mothers who have the disease can produce healthy children. In the treatment general principle is to lower dietary phenilalanine intake and to regulate blood phenialanin levels in normal range. Otherwise, phenilalanine metabolites formed in the body damage biosynthesis and functions of many proteins located in several tissue and organs. It is still unknown that whether the metabolism of collagen protein which is one of the most common proteins in human body has been affected by this disease. In this study, we aimed to examine Prolidase enzyme activity in the patients with PKU and to compare them with controls including age, weight and sex-matched healthy persons. In the present study, we measured serum Prolidase activities of 30 patients with PKU which diagnosed certainly with control tests after having positive newborn secreening test (Guthrie testi) for PKU, and 30 healthy person by using modified Chinard method which optimized by Ozcan et al (55). Our results were analysed by using student t test in SPSS 11.5 for Windows. As a result, serum Prolidase activities were found significantly lower in the patients? group than those in the controls? group. In the light of these findings it is possible to conclude that collagen metabolisn is affected by this disease and its turnover decreased significantly. Key words: Phenylketonuria, Prolidase, Collagen, Prolin