Gölgeleme ve su düzeylerinin çilekte bazı fenoloji, kalite, verim ve bitkisel özellikler üzerine etkisi / The effect of artificial shading and irrigation levels on some phenologic, yield, quality and plant characteristics of strawberry

Abstract

GÖLGELEME VE SU DÜZEYLERİNİN ÇİLEKTE BAZI FENOLOJİK, KALİTE, VERİM VE BİTKİSEL ÖZELLİKLER ÜZERİNE ETKİSİ Şehnaz KORKMAZ ÖZET Bu araştırma ?Muir? çilek çeşidinde değişik gölge yoğunlukları ve farklı sulama düzeyleri uygulamalarının bazı fenolojik gelişim, bazı iklimsel özellikler, derim süresi, toprak sıcaklığı, çiçek, yaprak ve bitki özellikleri üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. ?Muir? çilek çeşidinde 2004-2005 yıllarında alınan bazı fenolojik gözlemler (çiçeklenme ve meyve tutum başlangıcı) sonucunda gölge ve su seviyelerine bağlı olarak uygulama konuları farklı şekilde etkilenmiştir. Gölgeleme yoğunluğundaki artış ve su seviyesindeki azalma çiçeklenme ve meyve tutum başlangıç zamanını geciktirdiği tespit edilmiştir. Gölgeleme ve su seviyeleri derim süresini de etkilemiştir. Buna göre 2004 yılında derim süresi en fazla 58 gün, 2005 yılında ise 55 gün olduğu tespit edilmiştir. Bitkilere verilen sulama su miktarları ve bitki su tüketimleri sıcaklığa, vegetatif aksama paralel olarak artarken, gölge yoğunluğu artışıyla azalma göstermiştir. 2004-2005 yıllarında gölge ve sulama seviyeleri sıcaklığın en yüksek olduğu günde yaprak sıcaklıklığını 6-8 oC, meyve yüzey sıcaklığını 7-10 oC, toprak sıcaklığını 9-11 oC düşürdüğü saptanmıştır. Gölge uygulamaları kontrole oranla hava sıcaklığını 12-14 oC düşürürken, gölge içi hava oransal nem düzeylerini %3-4 oranlarında artırmıştır. Değişik yoğunluktaki gölge uygulamaları, kontrole oranla ışık şiddetini 59248-64417 lüks düşürürken, fotosentetik aktif radyasyon değerlerini 876-1117 µmolm-2s-1 azaltmıştır. "Muir" çilek çeşidinde bitki başına meyve ağırlığı ve meyve iriliği üzerine gölge ve su düzeyi interaksiyonlarının etkileri önemli bulunmuştur. En yüksek bitki başına meyve ağırlığı 226 g/bitki ile ve en yüksek meyve iriliği 24 g/bitki ile G2S3 kombinasyonundan elde edilmiştir. Yapılan araştırmaya göre, yaprak alanı ve yaprak klorofil içeriği gölge ve su düzeyi interaksiyonlarında önemli bulunmuştur. En yüksek yaprak alanı 26 cm2 ile G2S3 uygulamasından elde edilirken, en düşük yaprak alanı 5 cm2 ile GoS1 uygulamasından elde edilmiştir. Yaprak klorofil içeriği 335 ile G2S3 uygulamasında tespit edilirken, en düşük yaprak klorofil içeriği GoS1 uygulamasında saptanmıştır. Gölge ve su sevileri artıkça yaprak memran permabilitesi düşüş göstermiş, tersi durumda ise artmıştır. Gölgeleme uygulamalarının meyve % SÇKM içeriği üzerine gölge uygulamasından çok su düzeylerinin daha belirgin bir etki yaptığı saptanmıştır. Ancak su uygulaması azaldıkça meyve % SÇKM içeriği artmış, aksi durumda ise azalmıştır. Gölge ve su uygulamalarının meyvelerin Ph üzerine belirgin bir etki yapmadığı belirlenirken, gölgelemenin asit oranı düşürdüğü saptanmıştır. Gölge ve su uygulamaları bitkinin toprak altı ve toprak üstü organları yaş ve kuru ağırlığına farklı etkiler yapmıştır. Gölge ve su düzeyleri artışına paralel olarak bitki toprak altı organlarının yaş ve kuru ağırlık değerleri azalma gösterirken, toprak üstü organların yaş ve kuru ağırlık değerleri artış göstermiştir. THE EFFECT OF ARTIFICIAL SHADING AND IRRIGATION LEVELS ON SOME PHENOLOGIC, YIELD, QUALITY AND PLANT CHARACTERISTIS OF STRAWBERRY Şehnaz KORKMAZ SUMMARY This study was carried out to determine effects of shading density and irrgation levels on some phenologic properties, some climatic characteristics, harvest period, soil temperature, flower, leaf and plant characteristics of ?Muir? strawberry. Treatments in the study was affected differently by the levels of shading and irrigation based on phenological observations at the beginning of blossoming and fruit set on ?Muir? variety 2004 -2005. Increased shading density and decreased water levels delayed the time of blossoming and fruit set. Shading and water levels effected the harvest period. Thusy it was observed that the harvest period was found to be 58 days in 2004 and 55 days in 2005. Whereas the amount of irrigation and plant water consumption (ET) increased depending on air temperature and vegetative growth, it was decreased by increase in shading density. In 2004 and 2005 the shading and irrigation levels decreased the temperature of the leaves by 6-8 0C, the fruit surface temperature 7-10 0C, soil temperature 9-110C during the hottest days. Hovewer, the shading aplications decrease the air temperature by 12-14 0C compared to the climate in control treatment and it increased relative humudity under shading of effect by 3-4 %. While different levels of shading density decreased the light density 59248- 64417 lux compared control, it decreased the photosentic active radiation values to 876-1117 µmolm-2s-1. The effect of shading and irrigation levels on fruit weight and fruit size for each plant on strawberry ( Muir c.v) was found significant. The maximum fruit weight for each plant was determined to be 226 g/plant and the maximum fruit size was found as 24 g/plant in G2S3. According to the research, the leaf area and content of leaf chlorophyll were found significant for the shade and irrigation levels interactions whereas the maximum leaf area was found on 26 cm2 in G2S3 treatment, the minimum leaf area was 5 cm2 in GoS1 group. The maximum chlorophyll content of leaf 335 in G2S3 aplication, the minumum chlorophyll content was found to be at GoS1 aplication. As the shade and amount of irrigation increased membran permability decreased. It was determined that irrigation levels affected fruit % SÇKM more than shading levels. Hovewer, as the irrigation amount decreased, fruit SÇKM % increased while shade and irrigation applications did not affected fruit pH, shading resulted in decrease on levels of acidity. Shading and irrigation applications showed different effects on plant organs dry and fresh weight of the plants. As the amount of shading and irrigation increased the wet and dry weight of plant roots decreased while the weight of canopy (crown+leaves) increased.