Şanlıurfa ili merkez ilçede süt sığırcılığı yetiştirme sorunlarının tarımsal yayım açısından değerlendirilmesi denemesi / Evaluation of livestock raising problems in terms of agricultural extension services, Şanlıurfa district

Abstract

ŞANLIURFA İLİ MERKEZ İLÇEDE SÜT SIĞIRCILIĞI YETİŞTİRME SORUNLARININ TARIMSAL YAYIM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ DENEMESİ Mahmut BOZKURT ÖZET Bu araştırma, Şanlıurfa İli Merkez İlçe'deki süt sığırı yetiştiricilerinin genel durumunu belirlemek ve bu yetiştiricilerin Şanlıurfa ÇEYŞ ile aralarında olan yayım ilişkisi incelenmeye çalışılmıştır. Şanlıurfa TİM ÇEYŞ'inde Tarımsal yayım hizmetini yürütmekte olan yaymanlar ve Şanlıurfa İli Merkez İlçeye bağlı Açıkyazı, Akçamesçit, Akpınar, Bozköy, Büyükördek Cemal, Dağeteği, Duruca, Gölpınar, İkiağız, Karahisar, Keçikıran, Kengerli, Kızlar, Konuklu, Köksören, Körkuyu, Mutluca, Peyamlı, Seksenören, Tepeköy, Yarımsu, Yenice, Yıldızlı ve Zeynep köylerinde bulunan süt sığırı yetiştiricileri ile yapılan anket bu araştırmanın ana materyalini oluşturmaktadır. TİM ÇEYŞ'ndeki tüm tarımsal yayım elemanları ile anket yapılırken, örnek köylerin seçilmesinde Gayeli Örnekleme Metodu uygulanmıştır. Örnek köylerdeki tüm süt sığırı yetiştiricileri ile yüz yüze anket yapılmıştır. Örnek köylerin seçilmesinde Gayeli Örnekleme Metodunun uygulanmasına, Şanlıurfa TİM İstatistik Şubesinde, Köy bazında süt sığırı sayıları verilerinin bulunmaması etkili olmuştur. Şanlıurfa TİM İstatistik Şubesinde köy bazında süt sığırı sayısı istatistiğinin bulunmadığına dair yazı ek 3'te verilmiştir. Örnek köylerin seçilmesinde dağ köyü, ova köyü, il merkezine yakın olması, il merkezine uzak olması, köylerde GAP sulaması yapılıp, yapılmaması gibi özellikler dikkate alınmıştır. TİM ÇEYŞ'deki tarımsal yayım elemanları ile süt sığırı üreticileri arasındaki ilişki Dizgeler arası Tarımsal yayım modeli ile açıklanmaya çalışılmıştır. Üreticiler dizgesi ile yapılan anketlerden, Süt sığırcılığı yapanların genelde orta yaş üzerindekilerden oluştuğu, işletmelerdeki süt sığırı sayılarının düşük olduğu, işletmelerde hayvanların bilgilerine dair kayıtların tutulmadığı, araştırma bölgesinde süt sığırlarını sigortalama olayının burada duyulmadığı, hayvanları aşı yaptırma olayının yetiştiriciler tarafından benimsenmiş olduğu, araştırma alanında süt ve süt ürünlerinin pazarlama işleminin dağınık yürütüldüğü, kitle iletişim aracı olan TV'lerden, yetiştiricilik hususunda pek yararlanmadıkları, gazete okuma alışkanlığının yetiştiriciler arasında yaygın olmadığı TİM ÇEYŞ'deki tarımsal yayım elemanları ile iletişimin zayıf olduğu tespit edilmiştir. Dağ köylerinde süt sığırı yetiştiriciliği Ova köylerine oranla daha yüksek seviyelerde olduğu, GAP sulamasının olmadığı yani kuru tarımın yapıldığı alanlarda süt sığırı yetiştiriciliği GAP sulamasının yapıldığı alanlara daha yüksek seviyelerdedir. Fakat süt sığırı yetiştiriciliğinde işletmenin şehir merkezine yakın olması veya olmaması hususunda bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Örgüt dizgesi ile yapılan anketlerden, TİM ÇEYŞ'deki tüm yaymanların ortak bir tarımsal yayım modeline göre çalışmadıkları, yaymanların süt sığırcılığına dair bir program, projelerinin ve bir amaçlarını bulunmadığı, çalışma yöntemlerinin düzensiz ve dizgesel olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, yaymanların genelinin erek kümeyle çalışmaya eğilimli oldukları buna karşın kimi yaymanların, özel nedenlerden dolayı yetiştiricilerle ilişki kurmaktan kaçındıkları, çalışma konusunda yaymanların kendilerini yetersiz gördükleri belirlenmiştir. Yaymanlar iletişim becerileri bakımından kendilerini yetersiz gördüklerini ve bu alanda eğitim gereksinimlerini dile getirmişlerdir. Yaymanların büyük çoğunluğunun örgüt içi HİE'lere katılmalarına karşın bu konuların çalışma alanındaki sorun ve gereksinimlerden uzak olması nedeniyle yararının az olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar ışığında, var olan mevcut sorunlar hakkında bazı öneriler öne sürülmüştür, Araştırma bulguların gençlerin süt sığırcılığına isteğinin az olduğunu ortaya koymuştur. Bunun ana nedeni emek yoğun bir uğraşı olması düşünülebilir. Tarımsal yayım çalışmasında bu yaş etkenine özen gösterilmelidir. Süt sığırı işletmelerindeki hayvan sayısı oldukça düşüktür. Bu da bize süt sığırcılığının yalnızca öz tüketime yönelik olduğunu göstermektedir. Ülkeye ekonomik bir katkısından söz etmek bu anlamda zordur. Bu nedenle hükümetin varolan bu tutumu değiştirecek, hayvan sayısının artırılması yönünde destekleme programlarının hayata geçirilmesi özellikle önerilebilir. Deneklerden süt sığırcılığı ile ilgili kredi alan değinilmeyecek kadar azdır. Hayvan sigortası henüz araştırma alanında yabancı kavramdır. Bu alanda ÇEY, sigorta şirketleri ile işbirliği yaparak bu sistemin bölgede benimsenmesi yönünde çalışmalar yapması yararlı olacaktır. Araştırma alanında süt verimi genel olarak çok düşüktür. Süt ve ürünlerinin pazarlanması düzensizdir ve bu yetiştiricilerin aleyhine işlemektedir. Bundan dolayı üreticilerin kooperatifler biçiminde örgütlenmesi teşvik edilmeli ve yetiştiricilere bu alanda kapsamlı yayım hizmeti de sunulmalıdır. Yetiştiricilerin kendi aralarında tarımsal yayım örgütü ile ilişkileri cılızdır. Bu her iki tarafı da bağlamaktadır. Çünkü bir yanda ÇEY'in bu alandaki çalışması yetersizdir, diğer yanda yetiştiriciler gerekli girişim gücüne sahip değildirler. Bu pasif tutum onların aleyhine olan bir durumdur. Bunun için uygun yayım programları geliştirilmelidir. Süt sığırcılığı alanında şimdiye değin yapılan yayım çalışmalarının yetersizliğini ve plansızlığını gidermek amacı ile Şanlıurfa ÇEY şubesi süt sığırcılığı konusunda düzenli ve dizgesel bir program planlamasını gerçekleştirmesi önerilebilir. Tarımsal yayım çalışmalarının değerlendirilmesi, tarımsal yayım çalışmaları planlamasının ve bunun uygulamadaki potansiyelinin sürekli ve dizgesel bir biçimde belirlenmesi işlemi olarak görülmesi önerilebilir. ÇEY, yaptığı çalışmaları dizgesel bir biçimde değerlendirmelidir. Bu değerlendirme, TİM ÇEYŞ'de yönetici, yayman, üretici, konu ile ilgili tüm kamu kurum ve özel kuruluşların bir araya gelerek yapmaları önerilebilir. EVALUATION OF LIVESTOCK RAISING PROBLEMS IN TERMS OF AGRICULTURAL EXTENSION SERVICES, ŞANLIURFA DISTRICT Mahmut BOZKURT SUMMARY With this study, it is aimed to determine general structure of dairy cattle raising farms and to examine relationship between public extension officers and farmers. Data obtained with face to face interview from both public extension officers who employed by Sanlıurfa Directory of Agriculture and 98 farmers who live 25 different villages, Açıkyazı, Akçamescit, Akpınar, Bozköy, Büyük ördek, Cemal, Dağ eteği, Duruca, Gölpınar, İkiağız, Karahisar, Keçikıran, Kengerli, Kızlar, Konuklu, Köksören, Körkuyu, Mutluca, Peyamlı, Yarımsu, Yenice, Yıldızlı, and Zeynep, located in Şanlıurfa province. Public extension officers consist of full sample. However, villages were selected based on the information that those villages heavily involved in livestock raising activities provided by Directory of Agriculture. With analyzing data, we conclude following futures regarding dairy farms; farmers who have involved dairy farms are above the mid-age, Number of cows in dairy farms rather small, There is tendency to keep records regarding farm activities, no one has purchased animal insurance, Dairy products was marketed by own rather than as group or union, There is a few portion of farmers can be benefited from media A large portion of farmers have animal vaccination done It is also determined that existing relationship between public officers and farmers rather weak. Data collected from public extension officers show that there is no single curriculum, certain goal or program towards farmers. Each extension officers follow different strategy and extension programs regarding dairy farms. It has been observed that public extension officers are, usually, willing to work sincerely. However, some officers rather not have close relationship with farmers due to personnel problems. They, also, thought they need training regarding dissemination of information and having communications with farmers. Based on data collected we can make some comments on dairy farms. 63 Those are;young generation is not willing to get involve in dairy farms. One reason for this might be a being labor intensive activity. Most of the farms produce dairy product in subsistence level due to small number of cow. Hence, to make farms more market oriented, number of cows must be increased. Public policy should be designed towards to increase cow number in farms. Since each farmer produces small portion of dairy products, they couldn?t have market power. To have market power, they should be organized as cooperative. Public extension service should be evaluating extension programs. This can be done with cooperation and coordination of related governmental or non- governmental organizations such as farers unions. 64