Performans bütçe; AB ülke örnekleri ve Türkiye

Abstract

Son yirmi yıllık süreçte dünyada kamu yönetimi anlayışında çeşitli değişiklikler yaşanmış ve kamu yönetiminde çeşitli reformlar gerçekleştirilmiştir. Reformların gerçekleştirilmesinde, kamu giderlerinin giderek artış göstermesi, ekonomik krizlerin meydana gelmesi ve vatandaşların devlete olan güvenlerinin azalmasının etkili olduğu söylenebilir. Bu etkenler kamu yönetim anlayışının gözden geçirilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Böylece birçok ülke, vatandaşlara sunduğu hizmet kalitesini arttırmak, hesap verilebilirlik ve mali saydamlığı ön plana çıkarmak, kamu kaynaklarının kullanımında verimlilik, etkinlik ve tutumluluk ilkelerini esas alan performans esaslı bütçeleme sistemine yönelmiştir. Kamu yönetiminde hizmet kalitesini arttırmanın ön koşullarından biri kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasıdır. Geleneksel kamu yönetimi anlayışı uygulamaları, kamu hizmet kalitesinin düşüklüğü, kamu kaynaklarının etkin bir şekilde kullanılmaması, bütçede harcama disiplininin bozulması ve bunun sonucunda yolsuzlukların ortaya çıkması gibi sorunlara neden olmaktadır. Bu nedenle ülkeler kamu yönetim anlayışı çerçevesinde yeni arayışlara yönelmişlerdir. Küreselleşmenin hız kazanması ile birlikte uluslar arası ilişkiler ve etkileşimler artış göstermektedir. Bu bağlamda pek çok ülke yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde, performans yönetimi kavramına ağırlık vermektedir. Bu çalışmanın birinci bölümünde bütçe ile ilgili tanım, ilke ve fonksiyonlara yer verilmiş, bu güne kadar uygulanan bütçe sistemleri hakkında bilgi verilmiştir. Performans esaslı bütçeleme süreci ve bu süreçte yer alan unsurlar ele alınarak incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, Avrupa Birliği'ne üye çeşitli ülkelerin performans esaslı bütçeleme ile ilgili yaptığı düzenlemeler ile bunların sonuçları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise, Türkiye'de 5018 sayılı kanunla yapılan düzenlemelere ve değerlendirmelere yer verilmiştir.