Alevilik'te buyruk kavramı ve İmam Cafer örneği / The concept of buyruk in Alawism: The case of Imam Ja'far buyrugu

Abstract

ÖZET Anadolu'da ki Alevi topluluklar arasında daha çok sözlü kültür hakimdir. Bazı yazılı kaynaklara da sahip oldukları görünmektedir. Bunlar arasında en önemli olanı ise, ?Buyruk? veya ?Buyruklar?dır. Bu topluluklar içerisinde Buyrukların en bilineni mam Cafer Buyruğu ve şeyh Safi Buyruğudur. Muhtevasında mam Cafer Sadık'ın sözleri, şeyh Safi ile oğlu şeyh Sadreddin arasında geçen konuşmalar yer almaktadır. Bu eserler, Alevû çevrelerde kutsal metinler olarak kabul görmektedir. Buyruk, Aleviliğe Safevi propagandasının bir aracı olarak girmiştir. Toplumsal birlikteliğe önem verilmiştir. Buyrukta merkezi öneme sahip olan ?üç sünnet yedi farz? meselesi buna örnek olarak gösterilebilir. Buyruk ile Kur'an arasında itikadû konularda bir paralellikten bahsedilebilir. Ancak güçlü bir vurguyu amelû konular için görememekteyiz. Bu eserler, mam Cafer'e isnat edilmektedir. Ancak bu iddia her şeyden önce, tarihsel açıdan imkânsız olduğu gibi, mam Cafer Sadık'ın hayatı, şahsiyeti ile ilgili bilgiler doğrultusunda da mümkün görünmemektedir. Anahtar Kelimeler: Alevûler, Buyruk, mam Cafer, Kur'an. ABSTRACT Although oral kulture has prevailed among the Anatolian Alawites, they also used written culture. ?Buyruk? is the most important one of the latter. ?Buyruk? by Imam Jafer and by Shaikh Safi are the most well-known ones. These Works guiding procedures and ethics are considered sacred boks. Buyruk became part of Alawi teaching as a means of Safawi propaganda. Safawis used thes works to gain political support of Turkmans. As far as the position of Qur?an is corcerned, the attitude towards it in Buyruk is positive. It can also be said that there no essential difference between Qur?nic perspective and that of Buyruk. There is only differences in detail. These works are attributed by Alawis to Cafer al-Sadıq. But, this attribution is historically baseless. On the other hand, in the light of the historical accounts about his life, his persolanity, this attribution is also baseless. Key Words: Alawis, Buyruk, Imam Cafer, Qur?an.