İctimâî usûl-i fıkıh teorisinin klasik İslâm hukuk metodolojisi açısından değerlendirilmesi

Abstract

İctimâi usûl-i fıkıh teorisi Ziya Gökalp tarafından ortaya atılmış bir teoridir. Daha sonra İslam Mecmuası'nda Halim Sabit ve Mustafa Şeref bu teoriyi destekleyen yazılar yazmışlardır. İctimâi usûl-i fıkıh, fıkıh usulünü sosyal bilimlerle temellendirmeye çalışan bir teoridir. Bu teori örfü ayet ve hadisten sonra üçüncü temel unsur olarak ele almıştır. Bu teoriye karsı İzmirli İsmail Hakkı Sebilü'r-Reşad Mecmuasında seri makaleler yazmıştır. İzmirli İsmail Hakkı da usûl-i fıkhın günümüze uyarlanmasını istemiştir. Ama bunu yaparken klasik usûl-i fıkha bağlı kalınmasın istemiştir. Usûl-i fıkıhta yapılmak istenen düzenlemelerin gündeme geldiği günümüzde, ictimâi usûl-i fıkıh teorisinin inceden inceye gözden geçirilmesi gerekir.