İslam'ın doğuş dönemi (Sadru'l-Islam) Arap edebiyatında mecaz sanatı

Abstract

Bir lafzın aralarındaki bir alakadan dolayı konuldugu (vaz') anlamın dısında kullanılması? seklinde tarif edilen ?mecaz? kavramı yüksek lisans programları çerçevesinde hazırlanan bu çalışmada tüm yönleriyle ele alınmaktadır. Bu çalışma bir giriş ve dört bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde kullanımı bakımından lafzın kısımları ve mecaz kavramı ile mecazın belagat ilmindeki yeri, lügavi ve ıstılahi manaları mecazın anlaşılması için bilinmesi gereken kavramlar bütün çeşitleriyle irdelenmiştir. Birinci bölümde, dinimizin ve medeniyetimizin ana dinamiği olan Kur'an'da mecazın bulunup bulunmadığı tartışması enine boyuna ele alınmış mecazı kabul ve reddedenlerin delilleri ortaya konulup bu delillerin kritiği yapılmıştır.İkinci bölümde bu tartışmadan olumlu bir cevap alarak Arap dilinin korunması ve ebedileştirilmesi yolunda en önemli katkıyı sağlamış olan islam Dini'nin Yüce Kitabı Kuran-ı Kerim'den mecaz ile ilgili örnekler, ilahi beyanı açıklama sahasında yazılmış tefsir kitaplarından, özellikle de Arap dilinin gerek nahiv-sarf, gerekse bütün çeşitleriyle belagat alanında belirgin izler bırakmış bazı kitaplardan ele alınarak bu eserlerin müellifleri tarafından yapılmış tahlillere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, Kur'an'ı insanlara açıklamak ve tebliğ etmekle bizzat Yüce Allah tarafından memur kılınan Hz. Peygamber'in Hadislerinde mecazın nasıl işlendiği örnekler verilerek açıklanmıştır. Son olarak dördüncü bölümde Sadru'l islam (islam'ın Doğus Dönemi) Arap şiir ve nesirlerinde mecazın işlenişi ve mecaza dair örnekler verilip bu örnekler tahlil edilmeye çalışılmıştır.