OSMANLI ARŞİVİNDE ŞEYHBİZİNİ VE BİLBAS CEMAATİNE AİT BELGELERİN TRANSKRİBİ VE DEĞERLENDİRMESİ

Abstract

Bu çalışma, Osmanlı arşiv belgeleri ışığında iki önemli Kürt aşireti olan Bilbas ve Şeyhbizini aşiretlerini ele almaktadır. Bilbas aşireti, göçebe yapıları nedeniyle birleşik bir aşiret değildi, hayvanlarını otlatmak, savaş veya isyan sebebiyle her zaman İran’da yaşayan grupları vardı. Bu nedenle, Osmanlılar ve İranlılar arasında sürekli bir çatışma kaynağıydılar. Bilbasların sınırda yaşadıkları geniş alanlar onların mülkü olarak kabul edildiğinden, her iki devlet de onların dikkatini çekmeye ve onları vatandaşları gibi göstererek Lahican ve Mergan gibi önemli bölgelerin kendilerine ait olduğunu kanıtlamaya çalışmışlardır. Sonuç olarak, aşiret iki parçaya bölündü, bazıları İran topraklarına, bazıları da Osmanlı topraklarına yerleşmiştir. Şeyhbizini aşireti ise Musul, Erzurum, İzmir ve İstanbul gibi Osmanlı sınırının geniş bir alanına yerleşmiştir. Bu aşiretin önemli bir kısmı çoğunlukla baskın ve yağmacılıkla uğraşmış ve yerleşik aşiretlere saldırarak devlet için sürekli güvenlik sorunları yaratmıştır. Bu bağlamda, Osmanlı arşivlerinden alınan belgelerin transkripsiyonu, özetlenmesi ve değerlendirilmesi yapılarak bu iki aşiretin bilinmeyen yönünü ortaya çıkarılması hedeflenmektedir.