KOYUNOĞLU MÜZESİ VE KÜTÜPHANESİ 12947 NUMARALI ŞUĞUL VE İLÂHÎ MECMUASININ İNCELENMESİ

Abstract

Bu tezde, Koyunoğlu Müzesi ve Kütüphanesi’nde 12947 demirbaş numarasıyla kayıtlı olan ve hem şuğul hem de ilâhî formundaki eserleri içermesi bakımından müstesna bir konumda bulunan güfte mecmuası incelenmiştir. Çalışmada, bu mecmuanın Türk mûsikîsi tarihi açısından önemi değerlendirilmiş; içerdiği güfteler aracılığıyla dönemin dinî mûsikî repertuarına, güftekâr-güfte ilişkisine ve mecmua tertip geleneğine dair önemli tespitlerde bulunulmuştur. Araştırmaya konu olan mecmua; makam, usul, form ve güftekâr bilgilerini içeren yapısıyla, nota kullanımının sınırlı olduğu dönemlerde meşk yöntemiyle aktarılan mûsikî bilgisinin yazılı hafızaya geçirilmesine katkı sağlayan bir kaynak niteliği taşımaktadır. Çalışmada güfte mecmua türleri sınıflandırılmıştır. İlâhî mecmuaları ve şuğul mecmuaları başlıkları genel hatlarıyla tanıtılmıştır. İlâhî mecmuaları, özellikle 17. yüzyıldan itibaren gelişme gösteren ve dinî mûsikînin çeşitli formlarına yer veren derlemeler olarak öne çıkarken; şuğul mecmuaları, Arapça güfteli ve klasik Türk mûsikîsi makam-usul anlayışıyla bestelenmiş ilâhîleri kapsayan eserlerdir. İncelenen mecmua, çok sayıda şuğul içermesiyle bu tür açısından zengin bir içeriğe sahiptir ve aynı zamanda ilâhî repertuarıyla da dikkat çekmektedir. Bu tezde ele alınan güfte mecmuası, hem içerik hem işlev bakımından geçmiş ile gelecek arasında bir köprü vazifesi görmekte; Türk dinî mûsikî geleneğinin anlaşılmasında temel başvuru kaynaklarından biri olarak önem arz etmektedir.