CEYLANPINAR KURU KOŞULLARINDA FARKLI AYÇİÇEĞİ (Helianthus annus L.)ÇEŞİTLERİNİN/GENOTİPLERİNİN VERİM VE VERİM UNSURLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

Bu çalışma, 2024 yılı üretim sezonunda Şanlıurfa ili Ceylanpınar ilçesi kuru koşullarında farklı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim ve verim performanslarını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırma, tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü, ana ürün olarak kurulmuş ve toplam 20 farklı ayçiçeği çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Denemede; bitki boyu, tabla çapı, tohum bağlama oranı, parselde tabla sayısı, tane verimi, bin tane ağırlığı, yağ ve protein oranları ile fenolojik gözlemler değerlendirilmiştir. İstatistiksel analizler sonucunda, tüm incelenen parametrelerde çeşitler arasında verim alınmayan yedi farklı ayçiçek çeşidi (TTAE 13, 15, 63, 70, 72, 85, KİARA) haricinde %1 önem düzeyinde anlamlı farklar tespit edilmiştir. En uzun bitki boyu 80 cm ile P64 LP 146, en kısa ise 46 cm ile SY KIARA çeşidinde gözlenmiştir. Tabla çapı bakımından en geniş değer 11 cm ile SUN 2259 CL, en dar tabla çapı ise 3 cm ile SY KIARA çeşidinde kaydedilmiştir. Tane verimi en yüksek 28,96 g/bitki ve 84,67 kg/da ile SUN 2259 CL, en düşük ise 9,43 g/bitki ve 21,63 kg/da ile GRANİT çeşidinde belirlenmiştir. Bin tane ağırlığı 48,55 g ile SUN 2259 CL’de, 32,75 g ile SY CHELSEA’de ölçülmüştür. En yüksek yağ oranı %43,20 ile GRANİT, en düşük ise %39,88 ile TTAE 2022 84 çeşidinde tespit edilmiştir. Protein oranı bakımından en yüksek değer %22,50 ile TTAE 2022 84, en düşük değer ise %15,47 ile P64 LE 145’te gözlenmiştir. Elde edilen bulgular, SUN 2259 CL ve P64 LE 145 çeşitleri yüksek verim ve uyum yeteneği gösterirken, GRANİT çeşidi erken gelişim süreci ve yüksek yağ oranına (%43,2) sahip olup, tane verimi düşük kalmıştır.