JEOELEKTRİK DEĞİŞİMLERİN ANALİZİ İLE DOĞU ANADOLU FAY ZONU VE CİVARINDAKİ SİSMİK AKTİVİTENİN İZLENMESİ

Abstract

Bu çalışma, Doğu Anadolu Fay Zonu ve civarında meydana gelen sismik aktivitenin jeoelektrik değişimlerle ilişkilendirilerek izlenmesini amaçlamaktadır. Deprem öncesinde yerkabuğunda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişimlerin, jeoelektrik anormallikler şeklinde kendini gösterdiği bilinmektedir. Bu kapsamda, Harran Üniversitesi Kampüsü’nde bulunan GEO_MUK istasyonunda yapılan ölçümler kullanılarak, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri ve sonrasındaki 30 günlük süreçte meydana gelen artçı şoklarla ilişkili olabilecek jeoelektrik sinyaller ve 122Y365 nolu Yerelektrik Değişimlerin Analizi ile Doğu Anadolu Fay Zonu ve Civarındaki Sismik Aktivitelerinin İzlenmesi ve Deprem Erken Uyarı Sisteminin Kurulabilirliğinin Araştırılması isimli TÜBİTAK projesinin 2024 yılına ait verileri analiz edilmiştir. Çalışmada, Hızlı Fourier Dönüşümü (FFT) ve Welch yöntemi gibi spektral analiz teknikleri uygulanarak jeoelektrik değişimlerin zaman-frekans uzayında değerlendirilmesi yapılmıştır. Elde edilen bulgular, belirli anlamlı frekansların0 – 0,04Hz ile 0,15 – 0,20Hz aralıklarında ortaya çıktığını ve bu anomalilerin deprem öncesinde belirgin hale geldiğini göstermektedir. Ayrıca, jeomanyetik fırtınaların jeoelektrik değişimlere etkisini belirlemek amacıyla Kp indeksi kullanılarak analizler gerçekleştirilmiş ve gözlemlenen anomalilerin jeomanyetik fırtınalardan bağımsız olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, elde edilen bulgular, jeoelektrik sinyallerin kısa vadeli deprem tahmininde potansiyel bir gösterge olabileceğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, Türkiye gibi deprem tehlikesi yüksek bölgelerde erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilecek bilimsel bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu tez çalışması kapsamında kullanılan 2024 yılı verileri 122Y365 nolu TÜBİTAK ÇAYDAG projesi tarafından desteklenmiştir.