İLHANLI DEVLETİ'NDE SARAY KADINLARI

Abstract

Dünya tarihini derinden etkileyen Moğol İmparatorluğu'nun sosyal yapısı, kabile yaşantısında kadın ve erkeğin sorumluluklarını paylaştığı bir gelenekle şekillenmiştir. Moğol yasaları çerçevesinde, saray kadınları yalnızca günlük yaşamın yükümlülüklerini taşımakla kalmamış, aynı zamanda iç ve dış siyasette, savaş ve avcılık faaliyetlerinde, diplomasi ve dinî alanlarda, ticaret ve sanatta, şehzade eğitimi ve aile işlerini yürütmede de aktif roller üstlenmişlerdir. Bu durum, kadınların toplumsal statüsünü ve saygınlıklarını artırmış, onları Moğol toplumunun dinamik yapısının bir parçası haline gelmiştir. Özellikle Cengiz Han döneminde, kadınlar aile yapılarında ve toplumsal organizasyonlarda merkezi bir konumda bulunmuş bu durum daha sonra kurulan Moğol şübe devletlerinde de süregelmiştir. Moğol İmparatorluğu'nun genişlemesiyle birlikte, toplumda kadınların rollerinde belirli değişiklikler meydana gelmiştir. Bununla birlikte, genel olarak kadınların saygınlıkları ve toplumsal önemi korunmuştur. Bu tez, İlhanlı saray kadınlarının birer portresini çizerek bu kadınların çok yönlü hak ve özgürlüklerini incelelemektedir. Söz konusu kadınların İlhanlı Devleti iç ve dış siyasetine olan etkilerini tarihi kaynaklar ve belgeler ışığında ele alarak ortaya koymayı hedeflemektedir. Konunun daha iyi anlaşılması için sık sık İlhanlı öncesi Moğol tarihine atıfta bulunulan çalışmada İlhanlı Devleti tarihine damgasını vuran başta Dokuz, Kutuy, Bulugan, İl-Tüzmiş, Uruk ve Bağdat olmak üzere 20 İlhanlı saray kadınının yaşam serüveni ele alınmıştır. Böylece XIII. ve XIV. Asırda Yakın Doğu tarihini yönlendiren İlhanlı Devleti’nin siyasi ve sosyal tarihine ve bu devletin yönetim merkezi olan İlhanlı sarayına kadın penceresinden bakılmaya çalışılmıştır.