FARKLI DİKTE ETKİNLİKLERİNE DAYALI ÇALIŞMALARIN İKİ DİLLİ İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN BAZI TÜRKÇE DİL BECERİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırma, farklı dikte etkinliklerine dayalı çalışmaların iki dilli ilkokul öğrencilerinin dikte, Türkçe dinlediğini anlama ve sesletim becerileri üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, iki dilli öğrencilerin amaçlanan Türkçe dil becerilerinin geliştirilmesinde farklı dikte etkinliklerinin etkililiğini ortaya koyması açısından önem taşımaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden deney ve kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma grubu, Şanlıurfa'nın bir merkez ilçesinde yer alan iki ilkokulun 4. sınıfında öğrenim gören toplam 71 öğrenciden (deney grubu=35, kontrol grubu=36) oluşmaktadır. Katılımcılar, amaçlı örnekleme türleri arasında yer alan ölçüt örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak sesli okuma metni, dinlediğini anlama başarı testi ile dikte metni ve rubriği kullanılmıştır. 10 hafta süren uygulamalarda deney grubuna yaparak yaşayarak, canlandırma, şarkı, resimli dikte, kim-kiminle nerede-ne yapıyor, sessiz sinema ve hikâye istasyonu gibi farklı dikte etkinlikleri uygulanırken, kontrol grubuna klasik dikte yöntemi uygulanmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız Örneklemler T Testi ve Bağımlı Örneklemler T-Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda farklı dikte etkinliklerine dayalı uygulamaların, öğrencilerin dikte becerilerini, sesletim becerilerini ve dinlediğini anlama becerilerini geliştirmede klasik dikte yöntemine göre daha etkili olduğu görülmüştür. Deney grubundaki öğrencilerin her üç beceri alanında da anlamlı gelişme gösterdiği, ayrıca grup içi bireysel farklılıkların azaldığı ve daha homojen bir performans sergilendiği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında, iki dilli öğrencilere Türkçe öğretiminde farklı dikte etkinliklerinin kullanılması ve dikte etkinliklerinin diğer Türkçe dil becerileriyle bütünleştirilmesi önerilmektedir.