SOSYAL DEVLET VE VERGİ ADALETİ AÇISINDAN TÜRKİYE’NİN 2000 SONRASI VERGİ YAPISININ SEÇİLMİŞ AB ÜLKELERİ İLE KARŞILAŞTIRMALI OLARAK ANALİZİ

Abstract

Bu çalışmanın konusu, sosyal devlet ve vergi adaleti açısından Türkiye ile Avrupa Birliği üye ülkelerinden olan Almanya ve Fransa’nın vergi sistemlerinin 2000-2023 dönemi için incelenmesi ve karşılaştırılmasıdır. Çalışma ile Türkiye, Almanya ve Fransa’nın vergi yapılarının ve vergi oranlarının gelir dağılımı ile toplumsal refah üzerindeki etkilerinin ve bu sistemlerin sosyal devlet anlayışı ile ne ölçüde uyumlu olduğunun araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada örneklem olarak Almanya ve Fransa’nın seçilmesinin nedeni; Avrupa Birliği ülkeleri arasında bu ülkelerin sosyal devlet anlayışına göre politikalarını yürütmesi ile maliye politikalarında vergi adaletinin sağlanmasına önemli yer vermesidir. Çalışma ile Türkiye’de toplam vergi gelirlerinin içerisinde dolaylı vergilerin payının dolaysız vergilerden daha fazla olduğu görülürken, Almanya ve Fransa’da toplam vergi gelirlerinin içerisinde dolaylı vergilerin payının dolaysız vergilerden daha düşük oranlara sahip olduğu görülmüştür. Dolayısıyla, Türkiye’nin vergi gelirleri içerisinde dolaylı vergilerin ağırlığının görece fazla olması Türkiye’de vergi yükünün adaletli dağılımını engellediği, Almanya ve Fransa’da ise vergi yükünün adaletli dağılım gösterdiği anlaşılmıştır. Ayrıca gelir dağılımında adaletin sağlanıp sağlanmadığını gösteren en önemli gösterge olan Gini katsayısı ile P80-P20 oranlarına bakıldığında da Türkiye’de gelir dağılımı eşitsizliğinin Almanya ve Fransa’ya göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir.