MERA ALANLARINDAKİ ZAMANA BAĞLI İŞGAL VE TECAVÜZLERİN TESPİTİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ: MALATYA İLİ ÖRNEĞİ

Abstract

Meralar, evcil ve yaban hayvanlarının beslenmesi için zengin doğal yem kaynakları sağlayan stratejik arazilerdir. Bu alanlar, kaba yem ihtiyacını karşılayarak hazır yem kullanımını azaltmakta ve hayvansal üretimin sürdürülebilirliğine ekonomik, sağlık ve toplumsal açıdan önemli katkılar sunmaktadır. Ancak, meraların farklı amaçlarla kullanılması veya işgal edilmesi, mera alanlarının azalmasına yol açmakta, bu da hayvansal üretimde verimliliğin düşmesine ve endemik bitki ile hayvan türlerinin yok olmasına neden olmaktadır. Bu durum, meraların korunması ve sürdürülebilir yönetiminin gerekliliğini vurgulamaktadır. Türkiye'de son yıllarda "İmar Affı" yasası (2018), Covid-19 pandemisi (2019-2020) ve Elazığ/Sivrice (2020) ile Kahramanmaraş (2023) depremleri, insanların izole yaşam alanlarına yönelmesine sebep olmuştur. Bu süreçte tarla, bahçe gibi tarımsal faaliyetler veya bağımsız konutlara olan ilgi artmış, mera arazilerinin toplu konut, barınak ve köy evi gibi amaçlarla işgal edilmesi hızlanmıştır. Bu çalışmada, Malatya ilinin Akçadağ, Hekimhan, Battalgazi ve Yeşilyurt ilçelerindeki bazı mahallelerindeki mera alanlarının işgal oranları ve zaman içindeki değişimleri incelenmiştir. 2003-2024 yılları arasında Google Earth Pro (GEP) uydu görüntüleri kullanılarak yapılan analizde, mera alanlarının farklı amaçlarla ne ölçüde işgal edildiği ortaya konulmuş ve bu değişimlerin izlenmesi hedeflenmiştir. Çalışma sonucunda, Bahri Mahallesi'nde 2003'den bu yana mera alanlarının %0,7'si konut, %23,8'i tarımsal amaçlarla işgal edildiği tespit edilmiştir. Merdivenler Mahallesi'nde ise %0,06'sı konut, %31,16'sı tarımsal amaçlarla işgal edilmiştir. Bu bulgular, mera alanlarının giderek azalmakta olduğunu ve korunması gerektiğini göstermektedir. Araştırma, uydu görüntülerinin mera işgallerinin tespitinde etkin bir araç olduğunu ortaya koymuştur. GEP arşiv görüntüleri sayesinde mera işgallerinin yıl bazında izlenebilmesi ile kapsamlı değerlendirmeler yapılabilmektedir. Bu sonuçlar, mera alanlarının korunması, sürdürülebilir yönetimi ve yasa dışı kullanımın önlenmesi için uzaktan algılama yöntemlerinin değerli katkılar sunduğunu göstermektedir.